“หนองน้ำพุ” แลนด์มาร์กใหม่ชายแดนแม่สาย 180 ล้านบาทจากโยธาธิการฯ สู่มือ อบต.โป่งผา ปักธงเมืองสุขภาพ–ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ บนโจทย์ยั่งยืนระยะยาว

เชียงราย, 1 พฤศจิกายน 2568 — พื้นที่ชุ่มน้ำขนาดสำคัญของตำบลโป่งผา อำเภอแม่สาย ที่ชาวบ้านคุ้นชื่อว่า “หนองน้ำพุ” กำลังเปลี่ยนหน้าประวัติศาสตร์จากแหล่งพักผ่อนของชุมชน สู่ สวนสาธารณะเชิงนิเวศและศูนย์สุขภาพกลางแจ้ง ที่มีโครงสร้างพื้นฐานพร้อมรองรับกิจกรรมสาธารณะระดับอำเภอและจังหวัด หลัง กรมโยธาธิการและผังเมือง (ยผ.) กระทรวงมหาดไทย ส่งมอบผลงานก่อสร้างตาม งบประมาณ 180 ล้านบาท ให้ องค์การบริหารส่วนตำบลโป่งผา (อบต.โป่งผา) เป็นผู้ดูแลบำรุงรักษา และวางธงเดินหน้า “เฟส 2” เพื่อยกระดับฟังก์ชันการใช้งานให้ครบวงจรด้านสุขภาพและการท่องเที่ยวอย่างแท้จริง

“ท้องถิ่นร่วมพัฒนาและเห็นผลเป็นรูปธรรม วันนี้เราส่งมอบพื้นที่ที่ประชาชนใช้งานจริง และพร้อมสนับสนุนต่อเนื่องเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด” — นายพงษ์นรา เย็นยิ่ง อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง

 “ทุนกายภาพ–ทุนสังคม–ทุนนโยบาย” พร้อม แต่ความยั่งยืนต้องมี “แผนดูแลหลังส่งมอบ” ที่จับต้องได้

การส่งมอบโครงการมูลค่า 180 ล้านบาทในวันนี้สะท้อน 3 ปัจจัยบวกที่มาบรรจบกันอย่างน่าสนใจ

1. ทุนกายภาพ (Physical Capital): สวนสาธารณะกว่า 82 ไร่ โครงสร้างพื้นฐานพร้อมใช้ มีลู่วิ่ง–ลานกิจกรรม–พื้นที่สีเขียวเชื่อมโยงทัศนียภาพ ดอยนางนอน และ “หนองน้ำพุ” ที่เป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ ความพร้อมของโครงสร้างพื้นฐานช่วยลดอุปสรรคด้านการเข้าถึงพื้นที่สาธารณะคุณภาพ (public open space) ให้กับประชาชนทุกกลุ่มวัย
2. ทุนสังคม (Social Capital): ตัวเลขผู้มาใช้บริการออกกำลังกายและทำกิจกรรมแล้ว กว่า 20,000 คน เป็น “หลักฐานเชิงพฤติกรรม” ว่าพื้นที่ตอบโจทย์จริง สร้างความผูกพันระหว่างพื้นที่–คน–กิจกรรม และกลายเป็นเวทีชุมชนที่เข้มแข็งได้
3. ทุนเชิงนโยบาย (Policy Capital): การผลักดันของ ยผ. ภายใต้มติและทิศทาง “พัฒนาเมืองปลอดภัย เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และบำบัดทุกข์ บำรุงสุข” บวกกับวิสัยทัศน์ของ อบต.โป่งผา ที่ชัดเรื่อง “ศูนย์สุขภาพกลางแจ้ง–ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ” ทำให้แนวทางเปลี่ยนพื้นที่สาธารณะเป็นเครื่องมือสุขภาวะ (Health in All Policies) เดินได้จริง

อย่างไรก็ดี โจทย์ยากหลังพิธีส่งมอบ คือ “แผนดูแล–บำรุงรักษา (O&M)” ระยะยาวให้คงคุณภาพ ทั้งเรื่องงบประมาณประจำปี, ระบบสิ่งอำนวยความสะดวกที่เป็นมิตรกับผู้สูงอายุ/ผู้พิการ (universal design), การจัดการขยะ–น้ำเสียในช่วงฤดูกาลท่องเที่ยว, การบริหารความปลอดภัย–การจราจร, ตลอดจน แผนพัฒนาเฟส 2 ที่ต้องชัดเจนว่าลงทุนอะไร–เพื่อใคร–ชุมชนได้ประโยชน์อย่างไร และสอดคล้องกับธรรมชาติของพื้นที่ชุ่มน้ำอย่างไร นี่คือ “บททดสอบความยั่งยืน” ที่ท้องถิ่นต้องตอบให้ได้ตั้งแต่วันนี้

ส่งมอบความสำเร็จ โครงงาน 3 ปี งบ 180 ล้านบาท สวนสาธารณะ–แลนด์มาร์ก 82 ไร่ ใช้งานจริงแล้วหมื่นราย

พิธีส่งมอบจากกรมโยธาธิการและผังเมืองสู่ อบต.โป่งผา ครอบคลุมผลงานก่อสร้างในกรอบ “พัฒนาพื้นที่รอบอุทยานถ้ำหลวง–ขุนน้ำนางนอน (เตรียมการ)” โดยมีสาระสำคัญดังนี้

• กรอบงบประมาณ: 180 ล้านบาท
• กรอบเวลา: พ.ศ. 2566–2568 (รวม 3 ปี)
• ขนาดพื้นที่พัฒนา: สวนสาธารณะและแลนด์มาร์กแห่งใหม่ กว่า 82 ไร่
• ผลใช้งาน: มีผู้มาใช้บริการเพื่อออกกำลังกายและทำกิจกรรมต่าง ๆ มากกว่า 20,000 คน (นับถึงก่อนวันส่งมอบอย่างเป็นทางการ)
• ฐานคิดการออกแบบ: เชื่อมโยงคุณค่าธรรมชาติ–ภูมิทัศน์ของ “หนองน้ำพุ” และ ดอยนางนอน ให้เป็นฉาก (backdrop) เพื่อกิจกรรมสำหรับทุกช่วงวัย ตั้งแต่เดิน–วิ่ง–ปั่นจักรยาน–ออกกำลังผู้สูงวัย–กิจกรรมครอบครัว–ตลาดชุมชน–กิจกรรมวัฒนธรรม

“เราขอขอบคุณ ยผ. ที่สนับสนุนงบประมาณและขับเคลื่อนจนสำเร็จ วันนี้ชุมชนโป่งผามีพื้นที่สาธารณะคุณภาพ และเราพร้อมทำเฟส 2 ให้เกิดประโยชน์สูงสุดในมิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน” — ดร.ณัชชา กันทะดง นายก อบต.โป่งผา

ด้วยทำเลที่ตั้ง หมู่ 1 ต.โป่งผา อ.แม่สาย ซึ่งเป็น ด่านหน้าชายแดนไทย–เมียนมา ด้านเหนือสุดของไทย พื้นที่ดังกล่าวจึงมีศักยภาพต่อยอดเป็น “เกตเวย์ท่องเที่ยวเชิงนิเวศและสุขภาพ” เชื่อม อุทยานถ้ำหลวง–ขุนน้ำนางนอน, ตัวเมืองแม่สาย, แหล่งเรียนรู้วัฒนธรรม, ตลาดชายแดน และจุดชมวิวธรรมชาติ กลายเป็น “จุดพัก–จุดรวมพล–จุดกิจกรรม” ที่กระจายรายได้สู่ผู้ประกอบการท้องถิ่น

อัตลักษณ์ “หนองน้ำพุ” ธรรมชาติ–ตำนาน–ความทรงจำร่วม ของคนทั้งอำเภอ

เอกลักษณ์ของ “หนองน้ำพุ” ไม่ได้มีเพียงทัศนียภาพรายล้อมภูเขา หากยังมี ปรากฏการณ์ธรรมชาติ ที่ชาวบ้านเล่าขานว่า เมื่อเกิดเสียงดัง เช่น เคาะไม้–เคาะปี๊บ จะมีฟองน้ำพุผุดขึ้นเองจากผิวน้ำ สร้างความประทับใจแก่ผู้มาเยือนและกลายเป็นเรื่องเล่า (narrative) ของพื้นที่ นอกจากนี้ “หนองน้ำพุ” ยังเชื่อมโยง ความทรงจำร่วมระดับชาติ จากเหตุการณ์ช่วยเหลือทีมฟุตบอลเยาวชนใน ถ้ำหลวง–ขุนน้ำนางนอน เมื่อหลายปีก่อน ทำให้ชื่อของพื้นที่นี้ปรากฏในเส้นทางท่องเที่ยวและสื่อสาธารณะอย่างต่อเนื่อง

ในเชิงระบบนิเวศ “หนองน้ำพุ” ทำหน้าที่ราว ฟองน้ำธรรมชาติ (natural sponge) ที่ช่วยเก็บกักน้ำหล่อเลี้ยงพื้นที่เกษตรในฤดูแล้ง และบรรเทาน้ำหลากในฤดูฝน เมื่อถูกพัฒนาให้เป็นสวนสาธารณะเชิงนิเวศ จึงมีบทบาทเสริมสร้าง ภูมิคุ้มกันพื้นที่ (area resilience) ทั้งด้านน้ำ อากาศ และความร้อนในเมือง (urban heat) โดยธรรมชาติของพื้นที่สีเขียว–สายน้ำ จะช่วยลดอุณหภูมิ สร้างร่มเงา และพื้นที่พักฟื้นสำหรับสัตว์นานาชนิด

“หนองน้ำพุไม่ใช่เพียงสวนสาธารณะ แต่เป็นห้องเรียนธรรมชาติของคนแม่สาย ที่ทำให้เด็กรุ่นใหม่ได้เติบโตพร้อมความหวงแหนสิ่งแวดล้อม” — ตัวแทนชุมชนผู้ใช้งานกิจกรรมออกกำลังกาย (สะท้อนความเห็นในเวทีกิจกรรมชุมชน)

เมืองสุขภาพชายแดน สวนสาธารณะคุณภาพที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก

แนวทาง “ศูนย์สุขภาพกลางแจ้ง” (Outdoor Health Hub) ที่ อบต.โป่งผาและภาคีท้องถิ่นร่วมกันขับเคลื่อน สอดคล้องกับแนวโน้มสังคมสูงวัยและการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ (wellness) ที่เติบโตในจังหวัดเชียงราย โครงสร้างพื้นฐานที่เพิ่งส่งมอบช่วยให้เกิด “ต้นทุนสาธารณะ” ที่ผู้ประกอบการท้องถิ่นสามารถเชื่อมต่อกิจกรรมได้หลายมิติ เช่น

• กิจกรรมกีฬา–มินิมาราธอน–ปั่นจักรยานชุมชน: สร้างการรับรู้และดึงนักท่องเที่ยวเชิงกิจกรรม
• ตลาดผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น–สุขภาพ: ผักปลอดภัย, ชา–กาแฟ, สมุนไพร, อาหารเหนือเพื่อสุขภาพ เชื่อม “เส้นทางกาแฟ–ชาเชียงราย”
• กิจกรรมครอบครัว–เทศกาลวัฒนธรรม: เวทีศิลปวัฒนธรรมล้านนา, ดนตรีในสวน, กิจกรรมเรียนรู้สิ่งแวดล้อม
• คลินิกสุขภาพชุมชนในพื้นที่เปิด: ลานกายภาพ–โยคะ–ไทชิ–ตรวจสุขภาพเบื้องต้น ร่วมกับโรงพยาบาล–รพ.สต.

ประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้น กระจายตัว ไปยังผู้ค้าชุมชน ผู้ให้บริการท่องเที่ยวรายย่อย และเกษตรกรที่เชื่อมโยงโซ่อุปทานอาหาร–เครื่องดื่มสุขภาพ ขณะเดียวกัน คุณภาพชีวิต ของประชาชนดีขึ้นผ่านการเข้าถึงพื้นที่ออกกำลังกายใกล้บ้าน ลดค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพในระยะยาว และเพิ่มโอกาสการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม

เฟส 2 ต้องชัด จาก “สวนสาธารณะ” สู่ “ห้องเครื่องยั่งยืน” ของชุมชน

แม้พิธีส่งมอบในวันนี้ยืนยันความพร้อมใช้งาน แต่ ความยั่งยืน จะเกิดจริงต่อเมื่อมี “พิมพ์เขียวเฟส 2” ที่ระบุชัดว่า

1. O&M ระยะยาว: แผนงบประมาณบำรุงรักษา–ตัดหญ้า–ดูแลต้นไม้–ซ่อมพื้นผิวทาง–ไฟส่องสว่าง–ระบบระบายน้ำ–จุดนั่งพัก–ห้องน้ำ–ความสะอาด–ความปลอดภัย ต้องระบุวงเงินต่อปี แหล่งงบ และตัวชี้วัดคุณภาพ (service level)
2. Universal Design เต็มรูปแบบ: ทางลาด–ราวจับ–ห้องน้ำผู้ใช้วีลแชร์–พื้นผิวต่างสัมผัส–ป้ายอักษรเบรลล์–จุดนั่งพักทุก 100–150 เมตร ให้ผู้สูงอายุ/ผู้พิการเข้าถึงได้เท่าเทียม
3. Environmental Management: แผนจัดการขยะ (คัดแยก–ถังรีไซเคิล–จุดรองรับขยะกิจกรรม), น้ำเสีย (บ่อดักไขมัน–ระบบบำบัดจุดให้บริการอาหารชุมชน), ความหลากหลายทางชีวภาพ (ปลูก–ดูแลพันธุ์ไม้ท้องถิ่น/พื้นที่ชุ่มน้ำ), การป้องกันการชะล้างพังทลายตลิ่ง, ระบบเฝ้าระวังคุณภาพน้ำหนองน้ำพุรายไตรมาส
4. Safety & Mobility: แผนจราจรในช่วงกิจกรรมใหญ่, จุดรับ–ส่ง, ที่จอดรถ–จักรยาน, ระบบไฟส่องสว่าง, กล้องวงจรปิด, สายด่วนอาสาสมัครสวนสาธารณะ, ซ้อมแผนฉุกเฉินทางการแพทย์เบื้องต้นร่วมกับ รพ.สต./อปพร.
5. Governance & Participation: คณะกรรมการบริหารพื้นที่ที่มีตัวแทนชุมชน–ผู้สูงอายุ–เยาวชน–ผู้ประกอบการ ร่วมวางแผนตารางกิจกรรม–กำกับดูแลงบประมาณ–ติดตามประสิทธิภาพ โดยเปิดแดชบอร์ดสาธารณะให้ประชาชนตรวจสอบได้
6. เศรษฐกิจชุมชน–แบรนด์ปลายทาง: ยกระดับ “หนองน้ำพุ” เป็น แบรนด์จุดหมาย (destination brand) ของชายแดนแม่สาย สื่อสารเรื่องเล่าธรรมชาติ–วัฒนธรรม–สุขภาพ ผ่านป้ายความรู้หลายภาษา (ไทย–อังกฤษ–จีน) และกิจกรรมสม่ำเสมอทั้งปี

“การพัฒนาจะสมบูรณ์เมื่อคนในชุมชนเป็นเจ้าของร่วม และมีเครื่องมือกำกับดูแลคุณภาพพื้นที่ได้ด้วยตนเอง” — ข้อเสนอเชิงนโยบายของผู้สื่อข่าวต่อ อบต. และภาคี

ตัวเลขที่ชวนคิด: ผู้ใช้บริการ 20,000 คน—สัญญาณคำตอบของ “ดีมานด์” จริง

• 20,000 คนขึ้นไป ที่เข้ามาใช้งานก่อนวันส่งมอบ เป็นดัชนีชี้ว่าพื้นที่ใหม่ ลดต้นทุนการเดินทาง ของคนในชุมชนที่ต้องการออกกำลังกาย–ทำกิจกรรมครอบครัว
• 82 ไร่ ของพื้นที่สีเขียว เพิ่ม “พื้นผิวเย็น” ลดปรากฏการณ์เกาะความร้อนในเมือง (Urban Heat Island) มีผลดีต่อสุขภาวะผู้สูงอายุ–เด็กเล็ก
• ทำเลชายแดนแม่สาย เปิดโอกาสเชื่อม ท่องเที่ยวข้ามแดน (cross-border) สู่เมียนมา ในวันที่การเดินทางข้ามแดนคล่องตัวขึ้นในอนาคต
• กิจกรรมประจำสัปดาห์–เทศกาลประจำปี สามารถสร้าง เม็ดเงินหมุนเวียนแบบกระจายตัว สู่พ่อค้า–แม่ค้า–เกษตรกร–ผู้ให้บริการท้องถิ่น หากมีระบบอนุญาตใช้พื้นที่ที่ชัดเจนและเป็นธรรม

หมายเหตุเชิงข้อมูล ฝ่ายสื่อสารท้องถิ่นบางแหล่งระบุ “หนองน้ำพุ” มีพื้นที่ผืนน้ำราว 6 ตารางกิโลเมตร (ประมาณ 3,750 ไร่) ซึ่ง ใหญ่กว่าขนาดพัฒนา 82 ไร่ มาก ผู้สื่อข่าวจึงเสนอให้หน่วยงานท้องถิ่น สื่อสารความหมายให้ชัดเจน ว่า “82 ไร่” คือ ขอบเขตสวนสาธารณะและโครงสร้างพื้นฐาน ไม่ใช่ขนาดผืนน้ำทั้งหมด เพื่อป้องกันความสับสนของสาธารณะ และให้สอดคล้องกับแผนที่รูปธรรม

เส้นทางสู่ “เมืองสุขภาวะชายแดน” การบ้านที่ต้องทำให้ครบ

1. วาระสุขภาพตลอดชีวิต: จัด “เมนูพื้นที่” สำหรับแต่ละช่วงวัย—ลานเด็กเล็ก, ลานเยาวชน, ลานผู้สูงอายุ, เส้นทางเดินเท้าปลอดภัย, สถานีออกกำลังกายกลางแจ้งอย่างเหมาะสม
2. เครือข่ายโรงเรียน–รพ.สต.: สร้างกิจกรรมพละ–สุขศึกษา–ค่ายเยาวชน, จุดตรวจสุขภาพเบื้องต้น, มุมความรู้โภชนาการ
3. ระบบสิ่งแวดล้อมอัจฉริยะ (Smart Environment): เซ็นเซอร์คุณภาพอากาศ–น้ำ ฝังจุดวัดภาคประชาชน เปิดข้อมูลสาธารณะบนจอในสวนและออนไลน์
4. การสื่อสาร 3 ภาษา: ไทย–อังกฤษ–จีน รับนักท่องเที่ยวชายแดน, ป้ายสื่อความหมายธรรมชาติ–ประวัติศาสตร์–ความปลอดภัย
5. ปฏิทินกิจกรรมรายไตรมาส: กีฬา–วัฒนธรรม–อาหาร–วิถีชุมชน ให้ “หนองน้ำพุ” ไม่ใช่เพียงสถานที่ แต่เป็น “ประสบการณ์” ที่เกิดซ้ำได้

เสียงจากผู้เกี่ยวข้อง ย้ำความพร้อม–ขอความร่วมมือร่วมดูแล

อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง นายพงษ์นรา เย็นยิ่ง ย้ำว่า โครงการที่สำเร็จลุล่วงเป็นเพียง “จุดเริ่มต้นของการใช้ประโยชน์” ต้องอาศัยการบริหารท้องถิ่น–ชุมชนร่วมมือกันให้พื้นที่มีชีวิตตลอดทั้งปี พร้อมยืนยัน ความพร้อมสนับสนุนเฟส 2 ตามกรอบภารกิจของกระทรวงมหาดไทย

ด้าน ดร.ณัชชา กันทะดง นายก อบต.โป่งผา ระบุว่า องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและประชาชนในพื้นที่ “พร้อมรับไม้ต่อ” ทั้งเรื่องการดูแลรักษาและการต่อยอดกิจกรรม โดยจะเร่งทำแผนปฏิบัติการ O&M, จัดตั้งคณะกรรมการบริหารพื้นที่แบบมีส่วนร่วม และออกแบบกิจกรรมสุขภาพ–ท่องเที่ยวที่ตอบโจทย์ทุกกลุ่มวัย พร้อม ขอบคุณ ยผ. ที่สนับสนุนงบประมาณและผลักดันโครงการจนเสร็จสิ้น

“หนองน้ำพุคือของทุกคน ยิ่งใช้ยิ่งดี ยิ่งดูแลยิ่งยั่งยืน” — ถ้อยคำสรุปจากเวทีชุมชนหลังพิธีส่งมอบ

จาก “งบลงทุน” สู่ “สินทรัพย์สาธารณะ” ที่งอกเงยได้

การลงทุน 180 ล้านบาทก่อให้เกิด สินทรัพย์สาธารณะ ที่จับต้องได้—พื้นที่สีเขียวคุณภาพ, โครงสร้างพื้นฐานกิจกรรม, จุดหมายท่องเที่ยวเชิงนิเวศ–สุขภาพ และความภูมิใจร่วมของคนแม่สาย–เชียงราย ความสำเร็จแท้จริงจากนี้จึงวัดที่ ความต่อเนื่อง ของการดูแล–ใช้งาน–ต่อยอด ให้พื้นที่ไม่เสื่อมคุณภาพเมื่อเวลาเดิน และสามารถสร้าง มูลค่าใหม่ ทั้งสุขภาพชุมชน–เศรษฐกิจท้องถิ่น–สิ่งแวดล้อม

“หนองน้ำพุ” ที่โป่งผา จึงไม่ใช่เพียงแลนด์มาร์กถ่ายรูป แต่คือ ห้องเครื่องเมืองสุขภาวะชายแดน ที่จะหมุนเครื่องได้ยาวนาน ก็ต่อเมื่อทุกภาคส่วนร่วมเป็นเจ้าของ ร่วมคิด–ร่วมทำ–ร่วมรับผิดชอบ ตั้งแต่วันนี้

จุดสมดุลเศรษฐกิจ-ความรู้สึก เชียงรายชวนนักท่องเที่ยวแต่ง ‘โทนสุภาพ’ ร่วมงานไม้ดอก

เชียงราย,28 ตุลาคม 2568 – ที่ห้องประชุมธรรมรับอรุณ องค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย การประชุมราชการ (Morning Brief) ครั้งที่ 8/2568 มีวาระพิเศษที่ไม่ใช่แค่การติดตามผลการทำงานประจำเดือนเหมือนเช่นเคยอีกต่อไป หากแต่เป็นการประชุมเพื่อกำหนดทิศทางเชิงภาพรวมของจังหวัดในห้วงเวลาที่ทั่วประเทศกำลังอยู่ในความโศกเศร้าหลังจากสำนักพระราชวังประกาศข่าวการสวรรคตของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งทั่วทั้งแผ่นดินต่างแสดงความอาลัยอย่างสุดหัวใจ

การประชุมครั้งนี้นำโดย นางอทิตาธร วันไชยธนวงศ์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย พร้อมด้วยคณะผู้บริหาร อาทิ นางทรงศรี คมขำ รองนายก อบจ.เชียงราย นายวิญญู ทองทัน เลขานุการนายก อบจ.เชียงราย และนางอัญญลักษณ์ กายาไชย เลขานุการนายก อบจ.เชียงราย โดยมีนายรามิล พัฒนมงคลเชฐ ปลัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย ร่วมประชุมกับหัวหน้าส่วนราชการในสังกัด เพื่อหารือภารกิจที่ต้องขับเคลื่อนต่อเนื่อง

หัวข้อสำคัญที่สุดของการประชุมครั้งนี้ คือทิศทางการจัดงาน “มหกรรมไม้ดอกอาเซียนเชียงราย 2025”

เดินหน้าตามกำหนดการเดิม แต่ไม่ใช่ในรูปแบบเดิมอีกต่อไป

หลังการประชุม นางอทิตาธรยืนยันอย่างชัดเจนว่า อบจ.เชียงรายจะยังคงจัดงานมหกรรมไม้ดอกอาเซียนเชียงราย 2025 ตามกำหนดการที่ประกาศไว้ก่อนหน้านี้ นั่นคือ

• พื้นที่หลัก “สวนไม้งามริมน้ำกก” อำเภอเมืองเชียงราย ระหว่างวันที่ 18 ธันวาคม 2568 ถึง 7 มกราคม 2569
• พื้นที่ขยายในอำเภอ ได้แก่ สวนสาธารณะหนองหลวง อำเภอเวียงชัย และวัดถ้ำเสาหินพญานาค อำเภอแม่สาย ระหว่างวันที่ 19 ธันวาคม 2568 ถึง 7 มกราคม 2569

หมายความว่า จังหวัดยังคงมุ่งหวังให้ช่วงปลายปีไปจนถึงต้นปีใหม่เป็นระยะเวลาที่เชียงรายจะดึงดูดการท่องเที่ยว ทั้งนักท่องเที่ยวภายในประเทศที่นิยมเดินทางขึ้นเหนือในฤดูหนาว และนักท่องเที่ยวต่างชาติที่สนใจวัฒนธรรมล้านนา ธรรมชาติ และอากาศเย็น

อย่างไรก็ตาม ประเด็นสำคัญไม่ได้อยู่ที่ “จะจัดหรือไม่จัด” แต่อยู่ที่ “จะจัดอย่างไร”

นางอทิตาธรระบุชัดว่า การจัดงานปีนี้ “จะต้องมีการปรับให้เหมาะสม” เพื่อสอดคล้องกับสถานการณ์ของประเทศที่กำลังอยู่ในช่วงเวลาแห่งความอาลัยจากการสวรรคตของสมเด็จพระพันปีหลวง โดยย้ำว่าการจัดงานต้องดำเนินไป “ภายใต้กรอบมติคณะรัฐมนตรีและแนวทางกลางของรัฐบาล” ที่ระบุให้ส่วนราชการและหน่วยงานท้องถิ่นระมัดระวังกิจกรรมที่อาจถูกมองว่าไม่เหมาะสมหรือเกินความกาลเทศะ

เธอกล่าวในที่ประชุมว่า การดำเนินงานในครั้งนี้ต้องสะท้อนทั้ง “ความจงรักภักดี” และ “ความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้” ของพสกนิกรชาวเชียงรายและประชาชนชาวไทย

เมื่อแปลออกมาในเชิงปฏิบัติ รูปแบบของงานมหกรรมไม้ดอกอาเซียนเชียงราย 2025 จะถูกปรับใน 3 มิติใหญ่ คือ

1. ลดกิจกรรมรื่นเริง
   กิจกรรมที่มีลักษณะเป็นความบันเทิง เช่น การแสดงมหรสพคึกคัก การแสดงคอนเสิร์ตเชิงบันเทิง หรือกิจกรรมที่เน้นความสนุกสนานเป็นหลัก จะถูกลดระดับหรือปรับโทน ไม่ใช่เพียงเพราะความเหมาะสมทางสังคม แต่เพื่อส่งสัญญาณถึงความเคารพและความอาลัยในระดับจังหวัด ซึ่งเป็นการแสดงจิตวิญญาณร่วมกับประชาชนทั้งประเทศ
2. เพิ่มเนื้อหาเชิงวัฒนธรรม ศิลปะ และจารีตท้องถิ่น
   อบจ.เชียงรายกำหนดให้งานในปีนี้เน้นการจัดแสดงไม้ดอกไม้ประดับที่สะท้อนความอ่อนช้อย งดงาม และอัตลักษณ์ของเชียงราย เช่น ไม้ดอกฤดูหนาว ไม้ประดับหายาก การจัดสวนนิทรรศการเชิงศิลป์ และการออกแบบภูมิทัศน์ที่ใช้ดอกไม้เป็น “ภาษาทางความรู้สึก” มากกว่าจะเป็นเพียงฉากสำหรับท่องเที่ยวเช็คอิน
   กล่าวอีกนัยหนึ่ง ดอกไม้ในปีนี้จะไม่ใช่เพียง “สีสันของงาน” แต่น่าจะถูกตีความให้เป็น “สัญลักษณ์ของการรำลึกถึง” และ “การถวายความเคารพ”
3. จัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติและน้อมรำลึก
   จะมีการจัดนิทรรศการเพื่อน้อมรำลึกและเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยมุ่งสะท้อนพระราชจริยวัตร พระราชกรณียกิจด้านศิลปวัฒนธรรมและหัตถกรรมพื้นถิ่น ตลอดจนพระราชดำริในการส่งเสริมอาชีพและคุณภาพชีวิตของราษฎรในภูมิภาคต่าง ๆ ของประเทศ

ประเด็นนี้มีนัยสำคัญในทางสัญลักษณ์อย่างยิ่ง เพราะสมเด็จพระพันปีหลวงทรงได้รับการยกย่องมาโดยตลอดในฐานะ “แม่ของแผ่นดิน” ผู้ทรงมีบทบาทโดดเด่นในการผลักดันงานหัตถศิลป์ ผ้าไทย งานจักสาน งานทอมือ และงานอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทย — ซึ่งล้วนเป็นรากฐานของอัตลักษณ์ภาคเหนือรวมถึงเชียงราย การนำแนวทาง “นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ” มาเป็นแกนของงานมหกรรมไม้ดอกในครั้งนี้ จึงไม่ใช่การแสดงความอาลัยเชิงพิธีเท่านั้น แต่เป็นการวางบทบาทของเชียงรายในฐานะเมืองที่เข้าใจคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรม และพร้อมถ่ายทอดต่อสาธารณะ

เชียงรายต้องขับเคลื่อนเศรษฐกิจ แต่เชียงรายก็ต้องเป็นจังหวัดที่ “รู้กาลเทศะ”

อีกประเด็นหนึ่งที่ถูกพูดอย่างชัดเจนในการประชาสัมพันธ์ของ อบจ.เชียงราย คือการ “ขอความร่วมมือนักท่องเที่ยว” โดยเชิญชวนให้ผู้มาเยือนร่วมแต่งกายด้วยโทนสีไว้ทุกข์หรือสีสุภาพตลอดช่วงการจัดงาน

คำขอนี้สะท้อนความพยายามของจังหวัดในการสร้างบรรยากาศร่วมไว้อาลัยในพื้นที่สาธารณะ ไม่ใช่เพียงผ่านพิธีการหรือคำกล่าวเปิดงาน แต่ผ่านการมีส่วนร่วมของประชาชนและนักท่องเที่ยว ซึ่งถือเป็นการยกระดับงานท่องเที่ยวให้เป็นพื้นที่แสดงความเคารพร่วมกันในฐานะ “สาธารณะทางความรู้สึก”

การขอความร่วมมือด้านการแต่งกายแบบนี้ มักจะปรากฏในช่วงเวลาที่ประเทศเผชิญเหตุการณ์สำคัญระดับสถาบัน ซึ่งสะท้อนว่านโยบายของจังหวัดในครั้งนี้ไม่ได้มองงานไม้ดอกเป็นเพียงอีเวนต์เชิงเศรษฐกิจ แต่ยกระดับไปสู่พื้นที่เชิงสังคมและจิตใจร่วม

ในอีกด้านหนึ่ง การเดินหน้าจัดงานตามกำหนดการเดิมในช่วงวันที่ 18 ธันวาคม 2568 ถึง 7 มกราคม 2569 ก็มีความหมายเชิงเศรษฐกิจที่ไม่อาจปฏิเสธได้

เดือนธันวาคมถึงต้นมกราคมเป็นช่วงที่เชียงรายมีนักท่องเที่ยวหนาแน่นที่สุดของปี อากาศเย็นเป็นแม่เหล็กตามธรรมชาติ ขณะที่สีสันทางวัฒนธรรม เช่น ประเพณีล้านนา อาหารพื้นถิ่น และภูมิทัศน์ริมน้ำกก ล้วนเป็นจุดขายของจังหวัดมาอย่างยาวนาน งานมหกรรมไม้ดอกอาเซียนในอดีตมักถูกใช้เป็น “เวทีหลัก” ในการกระจายรายได้สู่ชุมชนท้องถิ่น ทั้งผู้ประกอบการที่พัก โฮมสเตย์ ร้านอาหาร ร้านงานหัตถกรรม ตลอดจนเครือข่ายเกษตรกรไม้ดอกไม้ประดับ

กล่าวอีกมุมหนึ่ง งานนี้ไม่ใช่เพียงงานที่จัดเพื่อความสวยงาม แต่เป็น “จุดกระจายเม็ดเงินปลายปี” ของจังหวัดเชียงราย

การตัดสินใจ “เดินหน้าจัด – แต่ลดความรื่นเริง และเพิ่มความสงบสำรวม” จึงเป็นจุดสมดุลที่สะท้อนแนวทางของฝ่ายบริหารท้องถิ่น จังหวัดยังต้องขยับเศรษฐกิจและดูแลความเป็นอยู่ของคนในพื้นที่ ขณะเดียวกันก็ไม่ละเลยบรรยากาศแห่งความโศกอาลัยระดับชาติ

ในที่ประชุม นางอทิตาธรยังย้ำประเด็นเรื่อง “การบริหารงบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประชาชน” พร้อมมอบหมายให้ทุกภาคส่วนบูรณาการการทำงานร่วมกันทั้งด้านการจัดสถานที่ การรักษาความปลอดภัย การดูแลสภาพแวดล้อมจราจร และการบริการนักท่องเที่ยวในพื้นที่จัดงานทั้งสามจุดคือ ริมน้ำกก หนองหลวง เวียงชัย และวัดถ้ำเสาหินพญานาค แม่สาย ซึ่งเป็นจุดท่องเที่ยวชายแดนสำคัญ

ถ้อยคำลักษณะนี้ชวนให้สังเกตว่า งานมหกรรมไม้ดอกฯ ไม่ใช่การจัดโดยหน่วยงานเดียว แต่เป็นงานที่ต้องใช้พลังของทั้งจังหวัด ทั้งหน่วยงานวัฒนธรรม เกษตรและสหกรณ์ การท่องเที่ยวและกีฬา หน่วยความมั่นคง ตำรวจ ท้องถิ่นอำเภอ รวมถึงชุมชนเจ้าของพื้นที่ร่วมกันดูแลภาพลักษณ์ของจังหวัดต่อสายตาคนทั้งประเทศ

มิติเชิงวัฒนธรรม ดอกไม้ในปีแห่งการอาลัย

หากมองเชิงสัญลักษณ์ การจัดงานดอกไม้ภายใต้บรรยากาศความอาลัย ไม่ใช่เรื่องใหม่ในสังคมไทย ดอกไม้ถูกใช้เสมอในวัฒนธรรมไทยเพื่อแสดงความเคารพ ความระลึก และพระเกียรติคุณ โดยเฉพาะดอกไม้สีขาว สีอ่อนโทนสุภาพ หรือไม้ดอกที่จัดเป็นลวดลายเชิงสถาปัตยกรรมไทยประยุกต์

เมื่อ อบจ.เชียงรายประกาศว่าจะ “เพิ่มเนื้อหาเชิงวัฒนธรรม ศิลปะ และนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ” นั่นหมายความว่างานปีนี้อาจไม่ใช่เพียงการประกวดความสวยงามของไม้ดอก หากแต่อาจเป็นพื้นที่เล่าเรื่องความผูกพันระหว่างเชียงรายกับสถาบันฯ ผ่านการตีความด้วยสื่อที่อ่อนโยน เข้าใจง่าย และเข้าถึงได้สำหรับทุกเพศทุกวัย

ทิศทางเช่นนี้ยังสอดคล้องกับบทบาทของสมเด็จพระพันปีหลวงในประวัติศาสตร์สังคมไทย ทรงมีพระราชกรณียกิจด้านศิลปหัตถกรรมชนเผ่าและกลุ่มชาติพันธุ์ภาคเหนือ ทั้งงานผ้า การทอ การปัก การอนุรักษ์วิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของชุมชนบนพื้นที่สูง ซึ่งล้วนเกี่ยวพันกับจังหวัดในพื้นที่ล้านนา รวมทั้งเชียงรายด้วย การจัดแสดงนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติภายในงานจึงอาจเป็นเวทีให้คนรุ่นใหม่ได้เห็นบทบาทเหล่านี้ชัดเจนขึ้น

กล่าวในเชิงเนื้อหา งานไม้ดอกฯ ปีนี้อาจกลายเป็นพื้นที่สาธารณะให้คนรุ่นพ่อแม่และรุ่นลูกมายืนอยู่ในภาพเดียวกัน—ภาพที่ไม่ได้มีแค่ดอกไม้สวย ๆ ให้ถ่ายรูปลงโซเชียล แต่เป็นภาพของการเรียนรู้ร่วมกันว่า ความผูกพันของ “ชาติ-สถาบัน-ท้องถิ่น” มีมิติที่ลึกกว่าในเชิงอารมณ์

การบริหารจังหวัดในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ

อีกประเด็นที่น่าสนใจคือการที่ผู้บริหาร อบจ.เชียงราย พูดถึง “ความโปร่งใส” และ “การใช้งบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพ” ในการประชุม Morning Brief ครั้งที่ 8/2568 จุดนี้สะท้อนมุมมองการทำงานเชิงรุกด้านธรรมาภิบาลท้องถิ่น เพราะโดยปกติ งานท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมปลายปีมักถูกจับตาในสองเรื่องเสมอ คือค่าใช้จ่ายในการจัดเตรียมพื้นที่ (ตกแต่งภูมิทัศน์ ระบบแสง-เสียง การบริหารเวทีกิจกรรม โครงสร้างชั่วคราว) และความคุ้มค่าต่อประชาชนในพื้นที่

การย้ำเรื่อง “งบประมาณต้องโปร่งใสและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประชาชน” จึงเป็นการส่งสัญญาณล่วงหน้าว่า อบจ.จะวางตัวเองในฐานะองค์กรที่พร้อมถูกตรวจสอบในสายตาสังคม โดยเฉพาะในโครงการสาธารณะที่มีมูลค่าการใช้จ่ายสูงและอยู่ในความสนใจของสื่อและประชาชนทั้งในจังหวัดและนอกจังหวัด

การวางน้ำเสียงเช่นนี้ยังสะท้อนการทำงานเชิงป้องกันความเสี่ยงทางสังคมเช่นกัน เพราะในยุคปัจจุบัน โครงการของหน่วยงานท้องถิ่นสามารถถูกตรวจสอบได้แบบเรียลไทม์ผ่านโซเชียลมีเดีย หากกระบวนการใช้งบประมาณไม่ชัดเจน ย่อมมีโอกาสที่จะเกิดการตั้งคำถามเชิงศรัทธาในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้ง่ายขึ้น

งานดอกไม้ที่ไม่ใช่แค่งานดอกไม้

“มหกรรมไม้ดอกอาเซียนเชียงราย 2025” จึงไม่ใช่แค่งานท่องเที่ยวประจำฤดูหนาวของจังหวัดเชียงรายอีกต่อไป หากแต่มันกำลังถูกออกแบบให้เป็นพื้นที่เชิงสาธารณะของความทรงจำร่วมและความอาลัย ขณะเดียวกันก็เป็นกลไกทางเศรษฐกิจในปลายปีที่ถูกคาดหวังว่าจะกระจายรายได้สู่คนในจังหวัด

ภายใต้สถานการณ์ที่ทั้งประเทศกำลังแสดงความอาลัยต่อการสวรรคตของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง การจัดงานในบรรยากาศที่สำรวมขึ้น ลดความเป็น “มหรสพ” เพิ่มความเป็น “นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติและศิลปวัฒนธรรม” อาจเป็นแบบจำลองใหม่ของการจัดงานสาธารณะในระดับจังหวัด ว่าจะสามารถผสานเศรษฐกิจ-วัฒนธรรม-ความรู้สึกร่วมของสังคมได้อย่างไรในเวลาเดียวกัน

ในทางปฏิบัติ การเชิญชวนนักท่องเที่ยวให้แต่งกายโทนไว้ทุกข์ คือการส่งสารเชิงสังคมว่า ทุกคนที่มาเยือนเชียงรายในช่วงเวลาดังกล่าว ไม่ได้เป็นเพียง “นักท่องเที่ยว” แต่เป็น “ผู้ร่วมยืนในช่วงเวลาเดียวกันของประวัติศาสตร์ร่วมชาติ”

และในทางการบริหาร นี่คือบททดสอบสำคัญของ อบจ.เชียงราย ว่าจะสามารถเดินเชือกเส้นบาง ๆ ระหว่าง “การรักษาความรู้สึกของคนทั้งประเทศ” กับ “การรักษาความยืนยาวของเศรษฐกิจท้องถิ่น” ไปจนจบงานได้อย่างไร

เพราะเมื่อม่านดอกไม้ปิดลงในวันที่ 7 มกราคม 2569 สิ่งที่จังหวัดเชียงรายจะเหลืออยู่ไม่ใช่แค่ภาพถ่ายสวนดอกไม้ยามรุ่งสางริมแม่น้ำกก แต่คือคำตอบว่า เชียงรายสามารถเป็นต้นแบบการจัดงานท้องถิ่นในยามที่ทั้งประเทศกำลังอยู่ในห้วงอารมณ์ร่วมได้หรือไม่ และคำตอบนั้น ไม่ได้สำคัญเฉพาะกับเชียงรายเท่านั้น แต่อาจกลายเป็นต้นแบบให้จังหวัดอื่น ๆ ของไทยในอนาคตด้วย