องค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) เตือนจับตา “อบจ.-เทศบาล” ทั่วประเทศ หวั่นซ้ำรอยโครงการรัฐทิ้งร้างสร้างไม่เสร็จ เผยช่องทางคอร์รัปชันดูดงบฯ สาธารณะ หลังเงินเลือกตั้งสะพัด 2-4 หมื่นล้าน

เชียงราย, 12 มิถุนายน 2568 – ในห้วงเวลาที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ทั่วประเทศทั้งอบจ.และเทศบาล กว่า 2,500 แห่ง กำลังเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ยุคผู้บริหารท้องถิ่นชุดใหม่ องค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) หรือ ACT ได้ออกมาเรียกร้องให้ประชาชนและสังคมร่วมกันจับตาการใช้จ่ายงบประมาณและการบริหารจัดการโครงการต่าง ๆ ในท้องถิ่นอย่างใกล้ชิด หลังจากมีผลวิจัยโดยมหาวิทยาลัยหอการค้าไทยชี้ว่า จะมีเงินสะพัดจากการเลือกตั้งท้องถิ่นไม่ต่ำกว่า 20,000–40,000 ล้านบาท ซึ่งจำนวนเงินมหาศาลนี้มักจะกลายเป็นต้นทุนทางการเมืองที่กลุ่มอิทธิพลพยายามถอนทุนคืนผ่านกลไกของโครงการสาธารณะหลากหลายประเภท

จุดเสี่ยงโครงการรัฐทิ้งร้างสร้างไม่เสร็จ–เงินภาษีสูญเปล่า

นายมานะ นิมิตรมงคล ประธาน ACT ให้สัมภาษณ์ว่า ปัญหาโครงการรัฐที่ “ทิ้งร้างสร้างไม่เสร็จ” เป็นภาพสะท้อนวัฒนธรรมคอร์รัปชันและความไร้ประสิทธิภาพของการใช้งบประมาณในประเทศ ที่พบเห็นได้ตั้งแต่ศูนย์โอทอป ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว โรงน้ำดื่มประชารัฐ บ้านพักเจ้าหน้าที่ ไปจนถึงสนามกีฬา ฯลฯ เหล่านี้ต่างใช้เงินภาษีของประชาชนเป็นทุนสร้าง หากแต่ท้ายที่สุดกลับต้องกลายเป็นอนุสรณ์ของความล้มเหลวหรือช่องทางทุจริตซ้ำซาก

ขณะที่ผลวิจัยชี้ว่า งบประมาณที่สูญเปล่าจากโครงการเหล่านี้รวมกันอาจสูงนับหมื่นล้านบาทต่อปี แต่ภาครัฐก็ยังไม่สามารถระบุจำนวนโครงการที่ถูกทิ้งร้างได้อย่างชัดเจน เพราะขาดระบบติดตามประเมินผลที่โปร่งใสและมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ สาเหตุสำคัญอีกประการ คือ การเมืองท้องถิ่นที่ถูกอิทธิพลของกลุ่มทุนและกลุ่มผลประโยชน์ครอบงำ ทั้งจากข้าราชการ นักการเมืองท้องถิ่น พ่อค้า และผู้รับเหมาที่ร่วมวางแผนจัดซื้อจัดจ้าง และจ่ายเงินทอนอย่างเป็นระบบ

รูปแบบทุจริต“โครงการเพื่อใคร–ใครได้ประโยชน์”

การสร้างโครงการรัฐในท้องถิ่นส่วนใหญ่ มักใช้วิธีการ copy-paste หรือ “ก๊อบโครงการ” จากพื้นที่หนึ่งไปยังอีกพื้นที่หนึ่งโดยไม่มีการศึกษาความต้องการที่แท้จริง เช่น ระบบประปา เตาเผาขยะ โรงไฟฟ้า สนามกีฬา หรือแม้แต่ศูนย์เรียนรู้ ฯลฯ หลายกรณีเป็นผลจากแรงกดดันจากส่วนกลาง หรือการวางแผนของกลุ่มผู้มีอิทธิพลที่กำหนดผู้รับเหมาและขบวนการเงินทอนเรียบร้อยตั้งแต่ต้นทาง ทำให้มักเกิดการลดสเปก ตัดเนื้องานหรือหากขบวนการผิดพลาด ผู้รับเหมาขาดทุนจนต้องทิ้งงานไว้กลางทาง

อีกส่วนหนึ่งของโครงการที่เป็น “งานของผู้ใหญ่” หรือโครงการขนาดใหญ่ในระดับจังหวัด มักถูกล็อกสเปกหรือเขียน TOR ให้เฉพาะเจาะจง เช่น กรณีอควาเรียมหอยสังข์ที่สงขลา ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวในป่าสงวน โครงการสนามฟุตซอล 37 แห่ง ฯลฯ ซึ่งล้วนแต่ใช้งบประมาณมหาศาลและเมื่อเกิดปัญหาก็ยากจะหาผู้รับผิดชอบ

ความมักง่าย+ผลประโยชน์ทับซ้อน

นอกจากทุจริตโดยตรงแล้ว ความมักง่ายและขาดการศึกษาความเหมาะสมของพื้นที่ก็มีส่วนสำคัญ หลายโครงการเกิดขึ้นโดยไม่ถามความต้องการของชุมชน ไม่ศึกษาความเป็นไปได้ หรือเลือกที่ดินที่ห่างไกลชุมชน พอสร้างเสร็จก็กลายเป็นภาระในการบริหารจัดการต่อ หรือต้องใช้งบประมาณซ่อมแซมเพิ่มเติม จนกลายเป็น “ภาระงบฯ บานปลาย” ไปในที่สุด ขณะที่โครงการบางประเภท เมื่อเปลี่ยนรัฐบาลหรือหน่วยงานเจ้าของโครงการถูกยุบ เช่น สิ่งปลูกสร้างรองรับสถานการณ์โควิด ก็กลายเป็นอาคารร้างใช้ประโยชน์เพียงครั้งเดียว

ศรัทธาประชาชนและทรัพยากรประเทศถูกทำลาย

แม้จะมีการร้องเรียนและตรวจสอบโดย สตง. หรือ ป.ป.ช. บ้าง แต่ก็ยังติดข้อจำกัดด้านอำนาจหน้าที่ หรือกระบวนการตรวจสอบที่ยาวนาน ขณะที่ผลวิจัยระบุว่าคนใน อปท. กว่า 21% ยอมรับว่าเคยพบเห็นการทุจริตในองค์กร แต่มีเพียง 4% ที่กล้าร้องเรียน ปัญหาเหล่านี้ตอกย้ำภาพว่าประเทศไทยไม่ได้ขาดแคลนงบประมาณ แต่กลับสูญเสียโอกาสพัฒนาจากคอร์รัปชันและการบริหารจัดการที่ล้มเหลว

ทางออกร่วมตรวจสอบ–เพิ่มกลไกภาคประชาชน

ล่าสุด สำนักตรวจราชการ สำนักนายกรัฐมนตรี โดยนางสาวรื่นวดี สุวรรณมงคล ได้ให้ความสำคัญกับการตรวจสอบติดตามผลการใช้จ่ายงบประมาณและโครงการรัฐผ่าน Government Innovation Lab และกลไกคณะกรรมการธรรมาภิบาลจังหวัด (ก.ธ.จ.) เพื่อเป็นการเริ่มต้นสร้างความโปร่งใสและกระตุ้นภาคประชาชนให้เข้ามามีบทบาทในการกำกับดูแล ตั้งแต่การเริ่มโครงการจนสิ้นสุด

องค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) จึงขอเชิญชวนประชาชนร่วมกันเป็น “หูเป็นตา” ติดตาม ตรวจสอบ และรายงานข้อสงสัยในทุกขั้นตอนของโครงการท้องถิ่น เพื่อให้เงินภาษีของประชาชนถูกใช้เกิดประโยชน์สูงสุด และลดการเกิด “โครงการทิ้งร้างสร้างไม่เสร็จ” ที่บั่นทอนศรัทธาและความมั่นคงของประเทศ

มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งเปิดผลงานปี 2567 ทุ่มงบ 511 ล้าน ช่วยเหลือประชาชนกว่า 1.4 แสนราย เตรียมเปิดศาลเจ้าไต้ฮงกงหยกขาวภายในปีนี้

กรุงเทพฯ – 26 พฤษภาคม 2568 ณ มูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร นายวิเชียร เตชะไพบูลย์ ประธานกรรมการมูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง พร้อมคณะกรรมการมูลนิธิ แถลงผลงานประจำปี 2567 โดยระบุว่า มูลนิธิฯ ยังคงยึดมั่นในปณิธาน “ช่วยชีวิต รักษาชีวิต สร้างชีวิต” ตลอดระยะเวลา 115 ปีของการดำเนินงาน โดยในปีนี้ใช้งบประมาณรวมทั้งสิ้นกว่า 511 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีก่อนที่ใช้ 501 ล้านบาท

สามภารกิจหลัก ครอบคลุมการช่วยเหลือทุกมิติ

นางศิริกุล โอภาสวงศ์ กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิฯ เปิดเผยว่า งบประมาณกว่า 511 ล้านบาท ถูกจัดสรรเพื่อภารกิจ 3 ด้านหลัก ได้แก่

1. การช่วยชีวิต: มูลนิธิฯ มีทีมบรรเทาสาธารณภัย อาสากู้ภัย และทีมฌาปนกิจ ซึ่งออกปฏิบัติงานทั่วประเทศ โดยมีสายด่วน 1418 และแอปพลิเคชันรองรับการแจ้งเหตุฉุกเฉิน สถิติปี 2567 มีผู้ขอความช่วยเหลือผ่านสายด่วนมากถึง 140,000 สาย พร้อมให้การช่วยเหลือด้านนิติเวช และรับฝากฝังศพไร้ญาติ ณ สุสานจังหวัดสมุทรสาคร โดยใช้งบรวมกว่า 166 ล้านบาท ครอบคลุมผู้ได้รับการช่วยเหลือกว่า 491,905 ราย
2. การรักษาชีวิต: มูลนิธิฯ ให้บริการแพทย์สงเคราะห์ชุมชนในเขตกรุงเทพฯ ปริมณฑล และพื้นที่ห่างไกล สนับสนุนอุปกรณ์การแพทย์แก่โรงพยาบาลขาดแคลน รวมถึงร่วมมือกับโรงพยาบาลหัวเฉียวและคลินิกแพทย์แผนจีนหัวเฉียว โดยใช้งบประมาณกว่า 38.4 ล้านบาท
3. การสร้างชีวิต: ดำเนินโครงการเพื่อการศึกษา การส่งเสริมอาชีพ และคุณภาพชีวิตกว่า 10 โครงการ เช่น โครงการทุนการศึกษา อบรมวิชาชีพ และสนับสนุนชุมชน งบรวมกว่า 278 ล้านบาท มีผู้ได้รับการสงเคราะห์รวม 956,645 ราย

กระทรวงมหาดไทยและ อว. สานพลังแก้ปัญหาน้ำแล้ง-น้ำท่วมด้วยนวัตกรรมและการจัดการระดับพื้นที่

กรุงเทพฯ, 7 พฤษภาคม 2568 – ในช่วงเวลาที่ประเทศไทยเผชิญกับความท้าทายจากความแปรปรวนของสภาพอากาศ ซึ่งส่งผลกระทบต่อการบริหารจัดการน้ำ กระทรวงมหาดไทย (มท.) ร่วมกับกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) ได้ผนึกกำลังเพื่อขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาน้ำแล้งและน้ำท่วมในระดับพื้นที่อย่างเป็นระบบ โดยใช้ความรู้ทางวิชาการ เทคโนโลยี และนวัตกรรมเป็นเครื่องมือสำคัญ การแถลงข่าวและการประชุมคณะทำงานครั้งแรกเมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม 2568 ณ สกสว. สะท้อนถึงความมุ่งมั่นในการลดภัยพิบัติ สร้างความมั่นคงด้านน้ำ และส่งเสริมรายได้เสริมให้กับชุมชนท้องถิ่นท่ามกลางสภาพอากาศที่คาดการณ์ว่าจะมีฝนมากกว่าค่าเฉลี่ยในปีนี้

ความท้าทายจากสภาพอากาศแปรปรวนและภัยพิบัติทางน้ำ

ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีความหลากหลายทางภูมิศาสตร์และเผชิญกับภัยพิบัติทางน้ำทั้งน้ำท่วมและน้ำแล้งมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ความแปรปรวนของสภาพอากาศอันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) ได้ทวีความรุนแรงมากขึ้น เหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ในจังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่เมื่อปี 2567 รวมถึงภัยแล้งที่กระทบพื้นที่เกษตรกรรมในหลายจังหวัด เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของความจำเป็นในการบริหารจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ

ในปี 2568 กรมอุตุนิยมวิทยาและสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) คาดการณ์ว่า ฤดูฝนจะเริ่มเร็วและมีปริมาณฝนมากกว่าค่าเฉลี่ย โดยเฉพาะในภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคใต้ สถานการณ์ดังกล่าวเพิ่มความเสี่ยงต่อน้ำท่วมในหลายพื้นที่ ขณะเดียวกัน ช่วงฤดูแล้งยังคงเป็นปัญหาสำหรับชุมชนที่ขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตรและการอุปโภคบริโภค ความท้าทายเหล่านี้เรียกร้องให้ทุกภาคส่วนต้องทำงานร่วมกันอย่างบูรณาการ เพื่อป้องกันความสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สิน รวมถึงสร้างความมั่นคงด้านน้ำในระยะยาว

ความร่วมมือระหว่าง มท., อว., และ สกสว. เพื่อการบริหารจัดการน้ำ

การแถลงข่าว “การแก้ไขปัญหาน้ำมั่นคง น้ำแล้ง น้ำท่วมระดับพื้นที่” เมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม 2568 ณ ห้องประชุม สกสว. นำโดย ศ.ดร.ศุภชัย ปทุมนากุล ปลัดกระทรวง อว., นายชยชัย แสงอินทร์ ผู้ตรวจราชการกระทรวงมหาดไทย และ ศ.ดร.จักรพันธ์ สุทธิรัตน์ รองผอ. สกสว. ได้เน้นย้ำถึงความร่วมมือครั้งสำคัญระหว่างหน่วยงานเพื่อขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาน้ำในระดับพื้นที่ โดยมีเป้าหมายหลักคือ การลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติ สร้างความมั่นคงด้านน้ำ และส่งเสริมรายได้เสริมให้กับชุมชน

บทบาทของกระทรวง อว. และ สกสว.

ศ.ดร.ศุภชัย ปทุมนากุล กล่าวว่า กระทรวง อว. มุ่งสนับสนุนด้านวิชาการและนวัตกรรมเพื่อแก้ไขปัญหาน้ำแล้งและน้ำท่วม โดยทำงานร่วมกับมหาวิทยาลัย หน่วยงานให้ทุน และองค์กรที่มีพันธกิจด้านการบริหารจัดการน้ำ เช่น สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ และกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย การสนับสนุนครอบคลุมตั้งแต่การวิจัย การพัฒนาเทคโนโลยี ไปจนถึงการนำองค์ความรู้ไปใช้ประโยชน์ในพื้นที่จริง นโยบาย “อว.เพื่อประชาชน” และแนวคิด “ววน. เป็นเครื่องมือแก้จน” ของรองนายกรัฐมนตรี นายอนุทิน ชาญวีรกูล เป็นแรงผลักดันให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมที่ตอบโจทย์ความต้องการของประชาชน เช่น ระบบป้องกันน้ำท่วมในเขตเมือง และการสร้างแหล่งน้ำขนาดเล็กเพื่อการเกษตรในช่วงฤดูแล้ง

สกสว. ทำหน้าที่เป็น “โซ่ข้อกลาง” ในการประสานงานระหว่างหน่วยงาน โดยสนับสนุนแผนงานเป้าหมายสำคัญตามยุทธศาสตร์วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (ววน.) เรื่อง “น้ำมั่นคง ไม่ท่วม ไม่แล้ง ใน 10 จังหวัด” ซึ่งมีสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เป็นหน่วยขับเคลื่อน แผนงานนี้มุ่งแก้ไขปัญหาในพื้นที่เป้าหมาย 10 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่, เชียงราย, ลำพูน, พะเยา, น่าน, กำแพงเพชร, ขอนแก่น, ชัยภูมิ, สงขลา และพัทลุง โดยตั้งเป้าบรรเทาความเดือดร้อนใน 100 ตำบล

“ร้อยพลังการศึกษา” จับมือ “สพฐ” จัดประชุม “ผอ.” 95 ร.ร.ในเครือข่าย เชื่อมต่อพลัง “ชุมชน” หนุนนักเรียน

ประเทศไทย, 8 พฤษภาคม 2568 – จากการรายงานของผู้สื่อข่าว โครงการ “ร้อยพลังการศึกษา” ซึ่งดำเนินการโดยมูลนิธิยุวพัฒน์ ได้จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) กระทรวงศึกษาธิการ โดยเชิญผู้อำนวยการจากโรงเรียนในเครือข่ายจำนวน 95 แห่งทั่วประเทศเข้าร่วมระดมความคิดเห็น เพื่อวางแนวทางความร่วมมือระหว่างโรงเรียนกับชุมชนในการพัฒนานักเรียนกว่า 320,000 คน ที่อยู่ในโครงการอย่างยั่งยืน

จุดเริ่มต้นของความร่วมมือ สานพลังรัฐและภาคประชาสังคม

การประชุมครั้งนี้จัดขึ้นต่อเนื่องจากการลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ระหว่าง สพฐ. และมูลนิธิยุวพัฒน์ เมื่อปี 2567 โดยมีเป้าหมายขยายผลการใช้ 8 เครื่องมือพัฒนานักเรียน ภายใต้โครงการร้อยพลังการศึกษา สู่โรงเรียนที่มีความต้องการในการยกระดับคุณภาพการเรียนรู้ พร้อมกับใช้ศักยภาพของชุมชนเข้ามาร่วมสนับสนุนอย่างเป็นระบบ

การประชุมจัดขึ้น ณ ศูนย์ประชุมวายุภักษ์ โรงแรมเซ็นทาราไลฟ์ กรุงเทพฯ โดยมีผู้อำนวยการโรงเรียนจากทั่วประเทศทั้งในเขตเมืองและชนบทเข้าร่วมอย่างพร้อมเพรียง เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ปรับกลยุทธ์การดำเนินโครงการ และหารือแนวทางการขับเคลื่อนร่วมกับชุมชนในบริบทเฉพาะของแต่ละพื้นที่

บทบาทของโรงเรียนและชุมชน แกนกลางของการพัฒนาที่ยั่งยืน

นายวิษณุ ทรัพย์สมบัติ ที่ปรึกษาด้านมาตรฐานการศึกษา สพฐ. กล่าวว่า สถานศึกษาในปัจจุบันต้องเผชิญกับข้อจำกัดหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นงบประมาณ อุปกรณ์การเรียน หรือความพร้อมของผู้ปกครองและชุมชน การดึงภาคประชาชนและภาคีในพื้นที่เข้ามามีส่วนร่วม จึงถือเป็นยุทธศาสตร์สำคัญในการยกระดับคุณภาพนักเรียนแบบองค์รวม

“โรงเรียนและชุมชนต้องทำงานร่วมกันให้แน่นแฟ้น โดยใช้พลังของชุมชนเป็นแรงเสริมผ่านกิจกรรมระดมทรัพยากร ประชาสัมพันธ์ สร้างความเข้าใจ และส่งเสริมความร่วมมือระยะยาวให้เกิดผลลัพธ์ที่ยั่งยืน” นายวิษณุกล่าว