วิเคราะห์ปัจจัยสำคัญที่เปลี่ยนทิศการท่องเที่ยว

หนึ่งในปัจจัยหลักที่นักวิเคราะห์ชี้ชัด คือการที่เวียดนามใช้นโยบายส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่อง ทั้งการพัฒนาเส้นทางบินตรง การเปิดเมืองใหม่ การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวใหม่ๆ รวมถึงราคาค่าครองชีพที่เหมาะสม ในขณะที่ประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาค่าเงินบาทแข็ง อัตราค่าครองชีพสูง รวมถึงความกังวลในเรื่องความปลอดภัยที่ถูกหยิบยกในสื่อระหว่างประเทศ

นางสาวฐาปนีย์ เกียรติไพบูลย์ ผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ให้ความเห็นว่า สาเหตุหลักของการลดลงของจำนวนนักท่องเที่ยวจีน ญี่ปุ่น และต่างชาติส่วนหนึ่งมาจากความกังวลเรื่องความปลอดภัยและอัตราแลกเปลี่ยนค่าเงินบาทที่แข็งค่า ส่งผลให้ค่าใช้จ่ายท่องเที่ยวในไทยสูงขึ้น ทำให้เวียดนามกลายเป็นตัวเลือกที่น่าสนใจสำหรับกลุ่มนี้

ทิศทางการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน กลายเป็นความท้าทายของไทย

รายงานจาก Lao Tien Times ในงาน Thailand Tourism Forum 2025 เมื่อ 7 พฤษภาคม 2568 ชี้ว่า ไทยกำลังตกเป็นรองในด้านการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน โดยมีเพียง 109 โรงแรม หรือไม่ถึง 1% ของโรงแรมทั่วประเทศ ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานสากลด้านความยั่งยืน ขณะที่แพลตฟอร์มการจองและเทคโนโลยี AI เริ่มให้ความสำคัญกับสถานประกอบการที่มีใบรับรองมาตรฐานอย่างเข้มงวด ส่งผลให้โรงแรมไทยที่ไม่ผ่านมาตรฐานอาจถูกกันออกจากตลาดสำคัญ เช่น การเดินทางเพื่อธุรกิจและกลุ่ม MICE

อาลิสา ศิวายะธร CEO Sivatel Bangkok Hotel กล่าวในงานว่า กระแสความต้องการท่องเที่ยวเชิงรับผิดชอบกำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว ไม่ใช่แค่ “เทรนด์” อีกต่อไป แต่เป็น “มาตรฐานใหม่ของโลก” โดยเฉพาะนักเดินทางจากยุโรปที่มีการออกกฎระเบียบด้านสิ่งแวดล้อมเข้มข้นมากขึ้น

แม้ผู้บริโภคไทยจะมีความสนใจเรื่องสิ่งแวดล้อม โดยพบว่าในปี 2567-2568 มีโพสต์เกี่ยวกับการลดใช้พลาสติกและขยะกว่า 6,800 โพสต์บนโซเชียลมีเดีย และมีผู้มีส่วนร่วมมากกว่า 1.2 ล้านครั้ง ข้อมูลจากผลสำรวจระบุว่า 65% ของนักท่องเที่ยวไทยยินดีจ่ายเงินมากขึ้นเพื่อประสบการณ์ท่องเที่ยวที่ยั่งยืน และ 62% ยินดีจ่ายเพิ่มเพื่อเลี่ยงการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว แต่ราคายังเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้ผู้บริโภคบางกลุ่มเลือกวิธีที่ประหยัดมากกว่าสิ่งแวดล้อม

ลาวโดดเด่นบนเวทีโลก ผลักดันเมืองหลวงพระบางสู่มาตรฐานโลก

ขณะที่ไทยกำลังดิ้นรนกับมาตรฐานความยั่งยืน ลาวกลับมีความคืบหน้าสำคัญ หลวงพระบางได้รับรางวัลอันดับ 3 ใน Green Destinations Top 100 Story Awards สาขาการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยว (Destination Management) ณ งาน ITB Berlin เมื่อเดือนมีนาคม 2568 นอกจากนี้ หลวงพระบางอยู่ระหว่างการเตรียมตัวขอรับรอง Green Destination Certification อย่างเป็นทางการ ซึ่งจะยกระดับภาพลักษณ์เมืองมรดกโลกให้สูงขึ้นไปอีกขั้น

สถิติล่าสุดระบุว่าในปีที่ผ่านมา หลวงพระบางมีนักท่องเที่ยวทั้งชาวลาวและต่างชาติกว่า 2.3 ล้านคน สร้างรายได้มากกว่า 1.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ เช่น น้ำตกกวงสี วัดเชียงทอง ภูสี และตลาดกลางคืน ยังคงเป็นแม่เหล็กสำคัญ

ทางออกและมาตรการกระตุ้นท่องเที่ยวไทย

นายจักรพล ตั้งสุทธิธรรม ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ระบุว่ารัฐบาลกำลังเร่งดำเนินมาตรการกระตุ้นการท่องเที่ยวไทยอย่างต่อเนื่อง เช่น โครงการ “สวัสดีหนีห่าว” ที่นำผู้ประกอบการและ KOL จากจีนเข้าร่วมงานโปรโมตประเทศไทย พร้อมขยายตลาด “Long haul” หรือกลุ่มเดินทางไกล ขณะที่ยังต้องรักษาตลาด “Short haul” หรือกลุ่มระยะใกล้ โดยมีมาตรการเสริมสร้างความเชื่อมั่นเรื่องความปลอดภัย และอำนวยความสะดวกผ่านระบบ ตม.6

นางสาวฐาปนีย์ ยังยืนยันว่า ไทยมีศักยภาพขยายตลาดใหม่ พร้อมย้ำถึงมาตรการเชิงรุกที่จะทำให้ตลาดจีนและกลุ่มเป้าหมายสำคัญกลับมาเติบโตในครึ่งปีหลัง

วิเคราะห์แนวโน้ม อุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทยในปี 2568

สถานการณ์การแข่งขันของเวียดนามและไทยในอุตสาหกรรมท่องเที่ยวปี 2568 สะท้อนให้เห็นถึงความจำเป็นในการปรับกลยุทธ์ของไทย ทั้งในแง่ของการขยายตลาดใหม่ การยกระดับมาตรฐานความยั่งยืน และการเสริมสร้างความมั่นใจด้านความปลอดภัยและประสบการณ์ท่องเที่ยว ตลอดจนการเน้นกลยุทธ์การตลาดที่สอดคล้องกับพฤติกรรมนักท่องเที่ยวรุ่นใหม่ที่ให้ความสำคัญกับประสบการณ์ ความคุ้มค่า และความรับผิดชอบต่อสังคม

สถิติสำคัญและแหล่งอ้างอิง

• เวียดนามมีนักท่องเที่ยวต่างชาติ 7.67 ล้านคน ช่วง 4 เดือนแรกของปี 2568 (+23.8%) (อ้างอิง: สำนักงานการท่องเที่ยวแห่งชาติเวียดนาม)
• ไทยมีนักท่องเที่ยวสะสมกว่า 13 ล้านคน (1 ม.ค.–25 พ.ค. 2568) (อ้างอิง: กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา)
• นักท่องเที่ยวจีนเยือนเวียดนาม 1.95 ล้านคน ไทย 1.82 ล้านคน (อ้างอิง: สำนักงานการท่องเที่ยวแห่งชาติเวียดนาม, กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา)
• นักท่องเที่ยวเกาหลีใต้เยือนไทย 600,000 คน ขณะที่เวียดนาม 1.58 ล้านคน (อ้างอิง: สำนักงานการท่องเที่ยวแห่งชาติเวียดนาม)
• ไทยมีโรงแรมที่ได้รับการรับรองมาตรฐานความยั่งยืนเพียง 109 แห่ง (<1%) (อ้างอิง: Siam Commercial Bank Economic Intelligence Center, Lao Tien Times)
• หลวงพระบาง ลาว มีนักท่องเที่ยว 2.3 ล้านคน รายได้ 1.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อ้างอิง: กรมการท่องเที่ยวและวัฒนธรรมลาว, ITB Berlin 2025)

ไทยต้องปรับกลยุทธ์แข่งขัน ดึงนักท่องเที่ยวจีนกลับมา

ประเทศไทยกำลังสูญเสียส่วนแบ่งการตลาดการท่องเที่ยวจีนให้กับญี่ปุ่น สิงคโปร์ และมาเลเซีย ซึ่งมีนโยบายฟรีวีซ่าดึงดูดนักท่องเที่ยวได้มากกว่า ข้อมูลจากองค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวแห่งประเทศญี่ปุ่น (JNTO) เผยว่า ในเดือนมกราคม 2568 ญี่ปุ่นต้อนรับนักท่องเที่ยวจีนกว่า 980,000 คน เพิ่มขึ้นกว่าเท่าตัวจากปีก่อนหน้า ขณะที่ไทยมีจำนวนนักท่องเที่ยวจีน 711,000 คน ตั้งแต่ต้นปีจนถึงวันที่ 2 กุมภาพันธ์

เพื่อรับมือกับปัญหานี้ รัฐบาลไทยได้ดำเนินมาตรการปราบปรามแก๊งคอลเซ็นเตอร์และอาชญากรรมข้ามชาติ โดยมีการตัดไฟและปิดกิจการที่เกี่ยวข้อง รวมถึงจับมือกับประเทศเพื่อนบ้านเพื่อช่วยเหลือเหยื่อแรงงานต่างชาติ อย่างไรก็ตาม ยังคงต้องจับตาดูว่ามาตรการเหล่านี้จะช่วยกอบกู้ความเชื่อมั่นของนักท่องเที่ยวจีนได้หรือไม่

สถิติการท่องเที่ยวไทยและผลกระทบทางเศรษฐกิจ

• ภาคการท่องเที่ยวไทยมีสัดส่วน 12% ของ GDP ประเทศ
• คาดการณ์รายได้จากการท่องเที่ยวปี 2568 อยู่ที่ 5.5 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐฯ (ประมาณ 1.85 ล้านล้านบาท)
• เป้าหมายนักท่องเที่ยวจีนของไทยในปีนี้อยู่ที่ 8.8-9 ล้านคน
• หากไม่สามารถฟื้นความเชื่อมั่นได้ ไทยอาจดึงดูดนักท่องเที่ยวจีนได้เพียง 7.5 ล้านคน

Subramania Bhatt ซีอีโอของ China Trading Desk ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า แม้ยอดจองตั๋วเครื่องบินจากจีนมาไทยในเดือนมีนาคมยังลดลง 10% เมื่อเทียบกับสัปดาห์ก่อนหน้า แต่ดีมานด์การเดินทางในเดือนเมษายนและพฤษภาคมกลับเติบโตขึ้นกว่า 3% ซึ่งเป็นสัญญาณเชิงบวก

อนาคตของการท่องเที่ยวไทยในสายตาผู้เชี่ยวชาญ

เทียนประสิทธิ์ ไชยภัทรานันท์ นายกสมาคมโรงแรมไทย ระบุว่า รัฐบาลไทยต้องขยายตลาดการท่องเที่ยวไปไกลกว่าสถานที่ยอดนิยมอย่างกรุงเทพฯ ภูเก็ต และเชียงใหม่ หากต้องการดึงดูดนักท่องเที่ยวจีนกลับมา “แม้แต่คนไทยเองยังนิยมไปเที่ยวญี่ปุ่นมากกว่าภูเก็ต”

ไทยจำเป็นต้องเพิ่มความพยายามและส่งเสริมแหล่งท่องเที่ยวใหม่ๆ ให้เป็นที่สนใจ เพื่อให้สามารถแข่งขันกับประเทศอื่น ๆ ได้ มิฉะนั้น การดึงนักท่องเที่ยวจีนกลับมาสู่ประเทศไทยอาจต้องใช้เวลายาวนานกว่าที่คาดการณ์ไว้

มาตรการของรัฐบาลไทยและแนวทางแก้ไข

รัฐบาลไทยได้ออกมาแถลงว่า อุตสาหกรรมกะทิของไทยไม่ได้พึ่งพาลิงในการผลิตเป็นหลัก และมีมาตรการเข้มงวดในการควบคุมการใช้แรงงานสัตว์ พร้อมทั้งแนะนำให้เกษตรกรใช้วิธีการเก็บเกี่ยวแบบเครื่องจักรหรือแรงงานมนุษย์แทน

ในขณะเดียวกัน สมาคมผู้ผลิตกะทิไทยได้ปฏิเสธข้อกล่าวหาของ PETA โดยยืนยันว่า ไม่มีการใช้ลิงในกระบวนการผลิตเชิงพาณิชย์ และได้มีการตรวจสอบกระบวนการผลิตของผู้ประกอบการที่ได้รับการรับรองจากสากล

สถิติที่เกี่ยวข้องกับข่าว

• จำนวนผู้ติดตาม PETA บนเฟซบุ๊ก: มากกว่า 5 ล้านคน
• มูลค่าการส่งออกกะทิไทยในปี 2567: มากกว่า 20,000 ล้านบาท
• จำนวนบริษัทผลิตกะทิที่ได้รับมาตรฐานสากล: มากกว่า 50 แห่ง
• อัตราการใช้แรงงานมนุษย์แทนลิงในอุตสาหกรรมกะทิไทย: มากกว่า 90%
• จำนวนลิงที่ PETA ระบุว่าได้รับผลกระทบ: ประมาณ 1,000 ตัว ในภาคอุตสาหกรรมขนาดเล็ก

คำถามที่พบบ่อย (FAQs)

1. PETA กล่าวหาว่าประเทศไทยใช้ลิงในอุตสาหกรรมกะทิจริงหรือไม่?
   PETA อ้างว่ามีหลักฐานจากการสืบสวนในเอเชียเกี่ยวกับการใช้ลิงเก็บมะพร้าวในบางพื้นที่ของไทย แต่รัฐบาลไทยและผู้ผลิตกะทิปฏิเสธข้อกล่าวหานี้
2. ประเทศไทยใช้ลิงเก็บมะพร้าวในอุตสาหกรรมกะทิจริงหรือไม่?
   ในอุตสาหกรรมกะทิเชิงพาณิชย์หลักของไทย ใช้เครื่องจักรและแรงงานมนุษย์เป็นหลัก แต่ในบางพื้นที่ยังมีการใช้ลิงในฟาร์มขนาดเล็ก
3. ประเทศอื่นมีการใช้แรงงานสัตว์ในการเกษตรหรือไม่?
   มีหลายประเทศที่เคยใช้แรงงานสัตว์ในการเกษตร เช่น ช้างในการลากซุง ม้าในการไถนา แต่ส่วนใหญ่ได้ลดลงเนื่องจากเทคโนโลยีที่ก้าวหน้า
4. การรณรงค์ของ PETA มีผลกระทบต่ออุตสาหกรรมกะทิของไทยหรือไม่?
   มีผลกระทบในระดับหนึ่ง โดยบางแบรนด์ในยุโรปและอเมริกาได้นำกะทิไทยออกจากชั้นวางสินค้า แต่ตลาดในเอเชียและในประเทศยังคงแข็งแกร่ง
5. คนไทยสามารถทำอะไรได้บ้างเพื่อตอบสนองต่อข้อกล่าวหานี้?
   สามารถให้ข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับกระบวนการผลิตกะทิของไทย และสนับสนุนผู้ผลิตที่มีมาตรฐานสากลในการไม่ใช้แรงงานสัตว์

เนื้อหาของการฝึกอบรมที่ครอบคลุมและทันสมัย

การฝึกอบรมครั้งนี้ครอบคลุมเนื้อหาที่หลากหลายและเป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติงานของสื่อมวลชนในยุคปัจจุบัน อาทิ

• หลักการพื้นฐานและจริยธรรมของสื่อมวลชน: เน้นย้ำความสำคัญของความถูกต้อง แม่นยำ เป็นกลาง และเป็นธรรมในการนำเสนอข่าวสาร
• การผลิตข่าวคุณภาพในยุคดิจิทัล: สอนเทคนิคการเขียนข่าว การถ่ายภาพ การตัดต่อวิดีโอ และการใช้สื่อสังคมออนไลน์ในการเผยแพร่ข่าวสาร
• การใช้เทคโนโลยีและเครื่องมือใหม่ๆ ในการสื่อสาร: แนะนำการใช้เครื่องมือและแพลตฟอร์มต่างๆ ในการผลิตและเผยแพร่ข่าวสารอย่างมีประสิทธิภาพ
• การตรวจสอบข่าวสารและต่อต้านข่าวปลอม: สอนทักษะการตรวจสอบข่าวสารจากแหล่งต่างๆ และการแยกแยะข่าวจริงออกจากข่าวปลอม
• การรับมือกับภัยคุกคามทางออนไลน์: สอนแนวทางการป้องกันตนเองจากการถูกโจมตีทางไซเบอร์ การถูกกลั่นแกล้งทางออนไลน์ และการหลอกลวงทางออนไลน์
• การมีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคม: ส่งเสริมให้สื่อมวลชนมีบทบาทในการสะท้อนปัญหาและนำเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาของสังคม

ความร่วมมือที่เข้มแข็งระหว่างสื่อมวลชนไทย-ลาว

การจัดกิจกรรมฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการในครั้งนี้ เป็นการแสดงให้เห็นถึงความร่วมมืออันดีระหว่างสื่อมวลชนไทยและ สปป. ลาว ในการพัฒนาศักยภาพของบุคลากรและยกระดับมาตรฐานของวงการสื่อมวลชนในภูมิภาค

ความคาดหวังและผลลัพธ์ที่จับต้องได้

ผู้จัดงานคาดหวังว่า สื่อมวลชนลาวที่เข้าร่วมการฝึกอบรมในครั้งนี้ จะได้รับความรู้และประสบการณ์ที่เป็นประโยชน์ในการนำไปพัฒนาการทำงานของตนเอง และมีส่วนร่วมในการพัฒนาวงการสื่อมวลชนของ สปป. ลาว ให้ก้าวหน้ายิ่งขึ้น