“แสงประทีปสู่หัวใจวิชาชีพ” มรภ. เชียงรายจัดพิธีมอบหมวก–ดวงประทีป–เข็มชั้นปี ให้นักศึกษาพยาบาล “ช่อทองคำรุ่นที่ 2” 79 คน ก้าวแรกสู่หอผู้ป่วยอย่างมีศักดิ์ศรี–จริยธรรม
ในช่วงรอยต่อการฟื้นตัวของระบบบริการสุขภาพและสังคมไทย ภูมิภาคเหนือโดยเฉพาะจังหวัดชายแดนอย่างเชียงรายต้องการ “คน” และ “คุณค่า” มากพอๆ กับ “เครื่องมือ” และ “งบประมาณ” สถานพยาบาลปลายทางต้องรองรับผู้ป่วยหลากหลายมิติ ขณะที่ชุมชนต้องการบุคลากรที่มีทั้งความรู้เชิงวิชาการ ทักษะการปฏิบัติ และหัวใจของความเป็นมนุษย์ พิธี “มอบหมวก–ดวงประทีป–เข็มชั้นปี” ของคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย (มรภ.เชียงราย) จึงไม่ใช่เพียงพิธีการ หากเป็น “พิธีกรรมแห่งการเปลี่ยนผ่าน” ที่ประกาศต่อสาธารณะว่า นี่คือจุดเริ่มต้นของการก้าวสู่แถวหน้าการดูแลสุขภาพอย่างมีจริยธรรมและความรับผิดชอบ
รายงานนี้หยิบ “สาระความหมายบริบท” ของพิธีครั้งล่าสุด (22 สิงหาคม 2568) มาคลี่ให้เห็นทั้งภาพพิธีการ สัญลักษณ์หลัก และนัยต่อระบบสุขภาพท้องถิ่น ผ่านเลนส์การสื่อสารที่เป็นกลาง และรองรับด้วยข้อมูลอ้างอิงที่ตรวจสอบได้
พิธีที่เป็นมากกว่าความภาคภูมิใจจุดเปลี่ยนสู่การปฏิบัติจริง
เชียงราย,22 สิงหาคม 2568 – อาคารเรียนรวม 101 ของคณะพยาบาลศาสตร์ มรภ.เชียงราย คลาคล่ำไปด้วยรอยยิ้ม น้ำตา และความคาดหวังของนักศึกษาพยาบาลชั้นปีที่ 2 “ช่อทองคำรุ่นที่ 2” จำนวน 79 คน พร้อมครอบครัวและคณาจารย์ผู้ปลูกฝังวิชาชีพ พิธีมอบหมวก–ดวงประทีป–เข็มชั้นปี เป็นธรรมเนียมอันทรงเกียรติที่สืบทอดมายาวนานในแวดวงการพยาบาลไทย ใช้ยืนยันว่า นักศึกษากลุ่มนี้ได้ผ่านรากฐานทางทฤษฎีที่จำเป็น และพร้อมก้าวเข้าสู่การฝึกปฏิบัติในหอผู้ป่วย โดยมีระบบพี่เลี้ยงและสถาบันคู่ความร่วมมือทางคลินิกคอยกำกับคุณภาพอย่างใกล้ชิด
พิธีได้รับเกียรติจากผู้บริหารมหาวิทยาลัยระดับรองอธิการบดีเป็นประธาน พร้อมด้วยคณบดีคณะพยาบาลศาสตร์กล่าวรายงานวัตถุประสงค์ ตอกย้ำความสำคัญของ “คนดีคนเก่งคนกล้าเปลี่ยนแปลง” ที่สังคมต้องการ ยิ่งในบริบทจังหวัดชายแดนที่มีพลวัตด้านประชากร สุขภาวะ และวัฒนธรรมแตกต่างหลากหลาย การหล่อหลอมบัณฑิตให้ “รู้เท่าทันข้อมูลเข้าใจผู้คนเชื่อมต่อระบบ” คือสิ่งที่ทุกภาคส่วนคาดหวัง
สัญลักษณ์สามประการหลักยึดของการดูแลด้วยหัวใจมนุษย์
สาระสำคัญของพิธีประกอบด้วย “สามสัญลักษณ์” ซึ่งล้วนมีที่มาและความหมายลึกซึ้งในวิชาชีพพยาบาล
- หมวกพยาบาล – หมวกสีขาวบริสุทธิ์คือเครื่องหมายเชิงจริยธรรมที่ย้ำถึงความอ่อนน้อมถ่อมตน วินัย และการอุทิศตนเพื่อประโยชน์ส่วนรวม แม้ในงานบริการสุขภาพยุคใหม่จะไม่ได้สวมหมวกในทุกสถานการณ์ แต่หมวกในพิธีคือ “สัญญาใจ” ที่เตือนผู้สวมให้รักษามาตรฐานวิชาชีพ–มาตรฐานความเป็นมนุษย์เสมอ
- ดวงประทีปไนติงเกล – ตะเกียงส่องทางที่สืบเรื่องราวจากฟลอเรนซ์ ไนติงเกล สตรีผู้ได้รับฉายา “สุภาพสตรีแห่งดวงประทีป” ยุคสงครามไครเมีย แสงจากประทีปมิใช่เพียงประกายไฟ หากเป็น “แสงแห่งความหวัง” ที่พยาบาลถือไปหาและอยู่เคียงข้างผู้ป่วยในห้วงมืดมนของความเจ็บปวด
- เข็มชั้นปี – เครื่องหมายความก้าวหน้าทางวิชาการของนักศึกษา ผู้ผ่านการเรียนรู้รายวิชาพื้นฐานและมีคุณสมบัติตามหลักสูตร พร้อมเข้าสู่สนามจริงในหอผู้ป่วย เข็มชั้นปีจึงเป็นทั้ง “เกียรติยศ” และ “ภาระรับผิดชอบ” ในคราวเดียวกัน
ลำดับพิธี–สายใยเครือข่าย
ไฮไลต์ของงานอยู่ที่การจุดเทียนไนติงเกลและส่งมอบตะเกียงแก่ผู้แทนนักศึกษา ก่อนเข้าสู่ช่วงติดหมวกและประดับเข็มชั้นปีโดยคณาจารย์และตัวแทนภาคีเครือข่ายโรงพยาบาลในจังหวัด อาทิ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ซึ่งเป็นหนึ่งในสถานพยาบาลหลักที่รับนักศึกษาเข้าฝึกปฏิบัติ สะท้อน “สะพานเชื่อม” ระหว่างมหาวิทยาลัยและบริการสุขภาพจริง ทำให้การเรียนรู้ไม่ขาดช่วงระหว่างทฤษฎีกับคลินิก
ในงานยังมีการมอบทุนการศึกษา–เกียรติบัตรแก่นักศึกษาที่โดดเด่นด้านจิตอาสาและความรับผิดชอบต่อสังคม พร้อมบทเพลงเครื่องทองเหลืองโดยวง Crru Brass Project สร้างบรรยากาศขรึมขลังและอบอุ่นไปพร้อมกัน
ตัวเลขชวนคิด
- นักศึกษาที่เข้ารับหมวก–ดวงประทีป–เข็มชั้นปี: 79 คน
- ช่วงเวลาพิธีที่สถาบันประกาศกำหนดในปฏิทินกิจกรรมประจำปี: 08.30–11.00 น.
ทำไมพิธีนี้จึงสำคัญ “ตอนนี้”?
คำตอบอยู่ที่โจทย์ของระบบสุขภาพและแนวโน้มกำลังคนพยาบาลระดับโลก องค์การอนามัยโลก (WHO) เคยประเมินในรายงาน State of the World’s Nursing 2020 ว่าโลกยังขาดแคลนพยาบาลราว 5.9 ล้านคน โดยกระจุกตัวในประเทศรายได้ปานกลาง–ต่ำ การสร้างและรักษากำลังคนพยาบาลคุณภาพจึงเป็นวาระเร่งด่วนของทุกประเทศ รวมถึงไทยด้วย การที่สถาบันท้องถิ่นอย่างมรภ.เชียงราย ย้ำ “คุณธรรม–จริยธรรม–ความเป็นมืออาชีพ” ตั้งแต่ก้าวแรก ย่อมช่วยวางรากฐานให้การบริการสุขภาพเชิงชุมชนมีความเชื่อถือและเข้าถึงได้จริงในระยะยาว
ยิ่งในเชียงรายจังหวัดที่มีภูมิศาสตร์ชายแดน การเดินทางของแรงงานข้ามแดน และโครงสร้างประชากรชนเผ่า–กลุ่มชาติพันธุ์บทบาทของพยาบาลที่ “สื่อสารได้ เข้าใจบริบทได้ ไวต่อความต่างทางวัฒนธรรม” จึงเป็นหัวใจของการดูแลสุขภาพระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิอย่างแท้จริง
สัญญาใจของวิชาชีพ จาก “คำปฏิญาณ” สู่ “การกระทำ”
แก่นแท้ของพิธีไม่ได้หยุดอยู่ที่เครื่องแบบ หากอยู่ที่ “คำปฏิญาณ” และบรรทัดฐานวิชาชีพที่ต้องยึดถือ สภาการพยาบาลไทยระบุกรอบจริยธรรมไว้อย่างชัดเจน อาทิ ความซื่อสัตย์ การเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ การรักษาความลับผู้ป่วย และการอุทิศตนเพื่อสังคม ซึ่งสอดคล้องกับแนวทาง ICN Code of Ethics for Nurses (2021) ของสภาการพยาบาลนานาชาติที่เน้น “พยาบาลกับผู้รับบริการ–กับการปฏิบัติวิชาชีพ–กับวิชาชีพพยาบาล–กับสุขภาพโลก” เป็นสี่เสาหลักสำคัญในการตัดสินใจและการกระทำของพยาบาลทุกคน (เอกสารฉบับภาษาไทยโดยสถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สช.มหิดล และฉบับสากลโดย ICN)
การที่นักศึกษาชั้นปีที่ 2 ได้รับเข็มชั้นปีและเข้าสู่การฝึกปฏิบัติในโรงพยาบาล จึงเท่ากับถือ “ใบเบิกทาง” ที่มาพร้อมพันธสัญญาจะยึดมั่นกรอบจริยธรรมดังกล่าว—จากถ้อยคำในพิธี สู่การกระทำจริงข้างเตียงผู้ป่วย
พิธีกรรมเชื่อมอดีต–ปัจจุบัน สืบสายไนติงเกล
เพื่อให้ “ดวงประทีป” มีชีวิตในใจคนรุ่นใหม่ รายละเอียดของพิธีในไทยหลายสถาบันยังคงยึดโยงกับประวัติศาสตร์ไนติงเกลในฐานะผู้บุกเบิกการพยาบาลสมัยใหม่สัญลักษณ์ “สุภาพสตรีแห่งดวงประทีป” ที่ถือโคมไฟเดินตรวจทหารบาดเจ็บยามวิกาล กลายเป็นแรงบันดาลใจให้นักศึกษาพยาบาลทั่วโลกใช้ “แสง” เป็นเครื่องหมายของความหวัง ความเอื้ออาทร และความไม่ทอดทิ้งผู้ป่วยในห้วงยากลำบาก (สาระอ้างอิงจากสารานุกรมบริแทนนิกา).
ในระดับสถาบัน มรภ.เชียงรายจัดพิธีมอบหมวก–ดวงประทีป–เข็มชั้นปีอย่างต่อเนื่องมายาวนาน ทั้งในมิติ “พิธีหลวง” และ “ชีวิตนักศึกษา” สื่อสาธารณะของมหาวิทยาลัยและคณะพยาบาลศาสตร์สะท้อนภาพความต่อเนื่องดังกล่าวไว้หลายครั้งในปีที่ผ่านมา ช่วยยืนยันว่า พิธีนี้คือ “วัฒนธรรมองค์กร” ที่สถาบันยึดถือเพื่อพัฒนาคนก่อนปล่อยสู่สนามจริงของการพยาบาลคลินิกและชุมชน
ความหมายเชิงระบบ เมื่อพิธีปั้น “คน” ให้รองรับเมือง
- สร้างมาตรฐานความเป็นมืออาชีพ – เมื่อก้าวสู่หอผู้ป่วย นักศึกษาจะต้องเผชิญสถานการณ์จริงที่ซับซ้อน การมี “กรอบคิด–กรอบใจ” ที่มาจากพิธีและหลักจริยธรรมชัดเจน ช่วยให้การตัดสินใจในพื้นที่คลุมเครือทำได้อย่างเป็นระบบและปลอดภัยยิ่งขึ้น
- เสริมสมรรถนะอ่อน (soft skills) – พยาบาลต้องสื่อสารกับผู้ป่วย ครอบครัว ทีมสหวิชาชีพ และชุมชน พิธีและการเตรียมความพร้อมก่อนเข้าคลินิกช่วยปลูกฝังความสุภาพ อดทน เห็นอกเห็นใจ และพร้อมเรียนรู้ตลอดชีวิต—คุณสมบัติที่ไม่อาจวัดได้ด้วยคะแนนสอบเพียงอย่างเดียว
- เชื่อมมหาวิทยาลัย–ชุมชน–โรงพยาบาล – รายละเอียดพิธีที่มีตัวแทนโรงพยาบาลหลักของจังหวัดเข้าร่วม สะท้อนความร่วมมือเชิงโครงสร้างระหว่างสถาบันผลิตกับหน่วยบริการ ซึ่งเป็นหัวใจของการแก้โจทย์กำลังคนสุขภาพอย่างยั่งยืนในภูมิภาค
- รับมือบริบทชายแดน – เชียงรายมีความต้องการบริการสุขภาพหลากหลาย พยาบาลที่เข้าใจวัฒนธรรมและภาษาท้องถิ่นจึงทำหน้าที่เป็น “สะพานใจ” ของระบบบริการได้ดีขึ้น โดยเฉพาะในบริการปฐมภูมิ การสร้างประสบการณ์ฝึกปฏิบัติในพื้นที่จริงตั้งแต่ต้นช่วยให้บัณฑิต “พร้อมใช้” มากขึ้นเมื่อสำเร็จการศึกษา
เล่าเรื่องด้วยตัวเลข จากรหัสวิชาสู่ชั่วโมงจริง
- ผ่านหลักสูตรทฤษฎีตามกรอบสภาการพยาบาล เข้าสู่การฝึกภาคปฏิบัติในหอผู้ป่วย (clinical placement) ภายใต้การนิเทศของคณาจารย์และพี่เลี้ยงพยาบาล
- ประกอบพิธีกลางสถาบัน (เช้า–สาย) เพื่อให้ออกเดินทางสู่ภาคสนามทันรอบตารางฝึก
- ตอกย้ำความร่วมมือกับโรงพยาบาลคู่ภาคี ซึ่งตามโครงสร้างปกติมักเป็นโรงพยาบาลจังหวัด/โรงพยาบาลชุมชนในเครือข่าย เพื่อให้เกิด “วงจรเรียนรู้–ปรับปรุงบริการ” อย่างต่อเนื่อง
แม้ในพิธีจะไม่ทยอยประกาศตัวเลขกำลังคนระดับชาติ แต่หากวางไว้บนฉากหลังรายงาน WHO ที่ชี้ปัญหา “ขาดแคลนพยาบาลทั่วโลกหลายล้านคน” การได้เห็น “คนรุ่นใหม่” สวมหมวก รับดวงประทีป และกลัดเข็มชั้นปี จึงเป็นภาพที่มีทั้งความหวังและความรับผิดชอบซ่อนอยู่—สำหรับตัวนักศึกษา ครอบครัว สถาบัน และสังคมร่วมกัน.
จากห้องพิธีสู่หอผู้ป่วย—รักษา “ไฟในใจ” ให้สว่างยาวนาน
พิธีมอบหมวก–ดวงประทีป–เข็มชั้นปีของคณะพยาบาลศาสตร์ มรภ.เชียงราย ในปีการศึกษา 2568 เป็นมากกว่าพิธีเฉลิมฉลอง มันคือ “สัญญาสาธารณะ” ที่บอกกับสังคมว่า คนรุ่นใหม่ 79 คนพร้อมออกเดินทางสู่พื้นที่จริงของการดูแลสุขภาพ โดยมีแสงประทีปเป็นสัญลักษณ์เตือนใจ และมีเข็มชั้นปีเป็นเครื่องหมายความรับผิดชอบ
จากนี้ไป ทุกชั่วโมงในหอผู้ป่วยจะเป็นบททดสอบจริงของความรู้ ทักษะ และคุณธรรมที่ได้รับการหล่อหลอมมา หากรักษา “ไฟในใจ” ให้สว่างไสวเหมือนในพิธีได้ยาวนาน พยาบาลรุ่นนี้ย่อมจะเป็นหนึ่งในเสาหลักที่ทำให้ระบบสุขภาพของเชียงรายและภาคเหนือ “อบอุ่น–เข้าถึง–เชื่อถือได้” มากขึ้น
เครดิตภาพและข้อมูลจาก :
- คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
- มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
- โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์
- International Council of Nurses (ICN)
- องค์การอนามัยโลก (WHO) / Hfocus (สื่อสุขภาพ)
- สถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย – คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล (เอกสารจรรยาบรรณภาษาไทย)
