เข้าใจระบบการจัดสรรเวลาการบินและผลกระทบต่อผู้โดยสาร
ประเทศไทย, 7 มีนาคม 2568 – อุตสาหกรรมการบินเป็นอีกหนึ่งภาคส่วนที่มีการวางแผนอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดตารางบินซึ่งถูกแบ่งออกเป็นสองช่วงหลัก ได้แก่ ตารางบินฤดูร้อน และ ตารางบินฤดูหนาว ซึ่งมีความสำคัญต่อการบริหารจัดการเส้นทางบินและการใช้ทรัพยากรของสายการบิน รวมถึงการรองรับความต้องการเดินทางของผู้โดยสาร
หลายคนอาจสงสัยว่าเหตุใดบางเส้นทางบินจึงเปิดให้บริการเฉพาะในบางช่วงของปี และบางครั้งอาจเข้าใจผิดว่าสายการบินมีการยกเลิกเที่ยวบิน ทั้งที่แท้จริงแล้วเป็นเพียงการปรับเปลี่ยนตาม “ฤดูกาลการบิน” (Season) ซึ่งถูกกำหนดขึ้นโดย สมาคมขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ (International Air Transport Association – IATA) และสอดคล้องกับหลักเกณฑ์ของสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย (CAAT)
ฤดูกาลการบินคืออะไร?
สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย (CAAT) ได้กำหนดคำว่า “ฤดูกาลการบิน” (Season) ไว้ในระเบียบว่าด้วยหลักเกณฑ์ในการจัดสรรเวลาการเข้าออกสนามบินของอากาศยาน โดยกำหนดให้แบ่งตารางบินออกเป็นสองช่วง คือ:
- ตารางบินฤดูร้อน (Summer Schedule – S): เริ่มตั้งแต่วันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนมีนาคม ไปจนถึงวันเสาร์สุดท้ายของเดือนตุลาคม มีระยะเวลาประมาณ 30 สัปดาห์
- ตารางบินฤดูหนาว (Winter Schedule – W): เริ่มตั้งแต่วันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนตุลาคม ไปจนถึงวันเสาร์สุดท้ายของเดือนมีนาคมของปีถัดไป มีระยะเวลาประมาณ 22 สัปดาห์
เช่น W24/25 หมายถึง ตารางบินฤดูหนาวของปี 2024 จนถึงต้นปี 2025
เหตุผลที่สายการบินปรับตารางบินตามฤดูกาล
- ความต้องการเดินทางเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล
หนึ่งในปัจจัยหลักที่ทำให้สายการบินเปิดทำการบินเฉพาะบางช่วง คือ อุปสงค์ของผู้โดยสารที่เปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาล ตัวอย่างเช่น:
- ฤดูหนาว: นักท่องเที่ยวจากยุโรปและอเมริกามักเดินทางมายังประเทศไทยเพื่อหลีกหนีอากาศหนาว ทำให้มีเที่ยวบินระหว่างประเทศเพิ่มขึ้น
- ฤดูร้อน: การเดินทางในภูมิภาคเอเชียมีความคึกคักขึ้น เช่น การเดินทางในประเทศและภูมิภาคอาเซียน
- ข้อจำกัดของสนามบินและการจัดสรรเวลาการบิน (Slot Coordination)
สายการบินไม่สามารถกำหนดตารางบินเองได้โดยอิสระ แต่ต้องได้รับการจัดสรรเวลาบินจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดย สนามบินถูกแบ่งเป็น 3 ระดับ ตามข้อกำหนดของ IATA:
- ระดับ 1 (Non-Coordinated): สนามบินที่ไม่มีข้อจำกัดด้านความจุ
- ระดับ 2 (Facilitated): สนามบินที่มีโอกาสเกิดความคับคั่งบางช่วง เช่น สนามบินเชียงรายและหาดใหญ่
- ระดับ 3 (Coordinated): สนามบินที่มีข้อจำกัดด้านโครงสร้างและต้องมีการจัดสรรเวลาบิน เช่น สนามบินสุวรรณภูมิ ดอนเมือง และเชียงใหม่
- ปัจจัยด้านสภาพอากาศและเส้นทางบิน
- ทิศทางลมและสภาพอากาศมีผลต่อการทำการบิน เช่น ฤดูหนาวในบางประเทศอาจมีหิมะตกหนัก ส่งผลให้ต้องเปลี่ยนเส้นทางหรือระงับเที่ยวบินชั่วคราว
- เวลาออมแสง (Daylight Saving Time – DST) ทำให้ต้องปรับตารางบินให้สอดคล้องกับเวลาท้องถิ่นของประเทศปลายทาง
ตารางบินฤดูหนาว 2024/2025 (W24/25) และแนวโน้มของอุตสาหกรรมการบิน
จากข้อมูลของ สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย (CAAT) และการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) พบว่า:
- คาดว่าจะมีเที่ยวบินเข้าไทยไม่ต่ำกว่า 427,994 เที่ยวบิน เพิ่มขึ้น 124% เมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมา
- ในจำนวนนี้ มี 370,239 เที่ยวบิน ที่ดำเนินการใน 6 สนามบินหลักของ บริษัท ท่าอากาศยานไทย จำกัด (มหาชน) หรือ AOT
- เส้นทางบินยอดนิยม ได้แก่ จีน มาเลเซีย อินเดีย สิงคโปร์ และฮ่องกง
การเปลี่ยนแปลงของผู้โดยสารในตารางบินฤดูร้อน 2025 (S25)
นายกีรติ กิจมานะวัฒน์ กรรมการผู้อำนวยการใหญ่ของ AOT คาดการณ์ว่าในช่วงตารางบินฤดูร้อน 2025 (S25) จะมีปริมาณผู้โดยสารเพิ่มขึ้น 30% เมื่อเทียบกับปี 2024
- ผู้โดยสารในประเทศ: เพิ่มจาก 24 ล้านคนเป็น 32 ล้านคน
- ผู้โดยสารระหว่างประเทศ: เพิ่มจาก 42 ล้านคนเป็น 55 ล้านคน
- จำนวนเที่ยวบินคาดการณ์: เพิ่มขึ้นจาก 419,520 เที่ยวบินในปี 2024 เป็น 533,037 เที่ยวบินในปี 2025
ผลกระทบต่อผู้โดยสาร
การแบ่งฤดูกาลการบินส่งผลกระทบต่อการเดินทางของผู้โดยสาร ดังนี้:
- การจองตั๋วเครื่องบินและตารางบิน
- สายการบินมักเปิดให้จองตั๋วล่วงหน้า 1-2 ฤดูกาลการบิน (6-12 เดือน) ทำให้ผู้โดยสารสามารถวางแผนเดินทางได้ง่ายขึ้น
- บางสายการบินต้นทุนต่ำอาจเปิดตารางบินล่วงหน้า 3-4 ฤดูกาลการบิน ทำให้สามารถ จองตั๋วข้ามปีได้
- การเปลี่ยนแปลงของตารางบิน
- เมื่อเปลี่ยนฤดูกาลการบิน อาจมีการ เพิ่ม ลด หรือเปลี่ยนแปลงเที่ยวบิน
- เส้นทางบินใหม่มักถูกเปิดตัวในช่วงเปลี่ยนฤดูกาล และมักมี โปรโมชั่นราคาพิเศษ
- ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการยกเลิกเที่ยวบิน
- หลายคนเข้าใจผิดว่าสายการบิน ยกเลิกเส้นทางบิน แต่แท้จริงแล้ว เป็นการเปิดให้บริการตามฤดูกาลการบิน
- เส้นทางบางเส้นทาง เช่น เที่ยวบินเช่าเหมาลำสำหรับนักท่องเที่ยว มักถูกกำหนดให้มีเฉพาะบางช่วงของปี
สรุป
ตารางบินฤดูหนาวและฤดูร้อนถูกกำหนดขึ้นเพื่อให้สายการบิน สามารถบริหารจัดการเส้นทางบินได้อย่างมีประสิทธิภาพ และ สอดคล้องกับความต้องการเดินทางของผู้โดยสารในแต่ละช่วง การเข้าใจหลักการของฤดูกาลการบินจะช่วยให้ผู้โดยสารสามารถวางแผนการเดินทางได้อย่างเหมาะสม ลดความสับสนเกี่ยวกับการเปิด-ปิดเส้นทางบิน และสามารถเลือกช่วงเวลาการเดินทางที่คุ้มค่าที่สุดได้
เครดิตภาพและข้อมูลจาก : wingtips
NEWS UPDATE
