RBC ไทย-เมียนมา จากความมั่นคงชายแดน สู่ความร่วมมือเพื่อคุณภาพชีวิตประชาชนชายแดนที่ยั่งยืน

พลวัตความสัมพันธ์ไทย-เมียนมา RBC ก้าวข้ามขอบเขตทหาร สู่ความร่วมมือรอบด้าน

เชียงใหม่, 15 กรกฎาคม 2568 – ในยุคที่ความมั่นคงของชาติไม่ได้วัดจากอาวุธหรือกำลังทหารเท่านั้น การขับเคลื่อนความร่วมมือชายแดนโดยกลไกคณะกรรมการชายแดนส่วนภูมิภาค (Regional Border Committee: RBC) ไทย-เมียนมา กลับกลายเป็นตัวแปรสำคัญในการสร้างความสงบสุขให้กับประชาชนชายแดนทั้งสองประเทศมากว่าทศวรรษ จุดเริ่มต้นของ RBC เมื่อวันที่ 9 เมษายน 2533 จากบันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลไทยและรัฐบาลเมียนมา ได้กลายเป็นเส้นทางสายหลักของการสานสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศที่มีความหลากหลายเชิงภูมิรัฐศาสตร์และความซับซ้อนของบริบทพื้นที่

วิวัฒนาการของ RBC จากความมั่นคงทหาร สู่ความมั่นคงชีวิต

หากย้อนไปในอดีต RBC ก่อตั้งขึ้นเพื่อร่วมกันแก้ปัญหาความมั่นคงบริเวณชายแดน เช่น การปราบปรามอาชญากรรมข้ามชาติ การป้องกันการลักลอบเข้าเมือง และการควบคุมสถานการณ์ความไม่สงบ อย่างไรก็ตาม ตลอด 34 ปีที่ผ่านมา RBC ได้ปรับตัวและขยายขอบเขตความร่วมมือไปไกลกว่ามิติทางทหาร สู่ความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ สังคม มนุษยธรรม และการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนริมชายแดน ผลลัพธ์สำคัญคือการเปลี่ยนแนวคิด “ชายแดนแห่งภัยคุกคาม” ให้กลายเป็น “ชายแดนแห่งสันติภาพและโอกาส”

องค์ประกอบการขับเคลื่อนกลไก RBC การผนึกกำลังภาครัฐ-เอกชนเพื่อทุกชีวิตริมชายแดน

โครงสร้างของ RBC ในพื้นที่กองทัพภาคที่ 3 นั้นแข็งแกร่งด้วยการมีส่วนร่วมของแม่ทัพภาค ผู้บังคับหน่วยทหาร ผู้ว่าราชการจังหวัดที่ติดชายแดน และตัวแทนส่วนราชการอื่น ๆ รวมทั้งการประสานความร่วมมือกับภาคเอกชนและประชาสังคมสองประเทศ กลไกดังกล่าวช่วยให้การแก้ปัญหาและส่งเสริมโอกาสในพื้นที่ชายแดนมีประสิทธิภาพและรอบด้านมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นประเด็นความมั่นคง การค้าชายแดน การท่องเที่ยว การศึกษา หรือการบรรเทาสาธารณภัย

ประชุม RBC ครั้งที่ 37 ตอกย้ำพันธกิจความร่วมมือไทย-เมียนมา

ระหว่างวันที่ 2-4 กรกฎาคม 2568 ที่จังหวัดเชียงใหม่ ได้มีการประชุมคณะกรรมการชายแดนส่วนภูมิภาค RBC (ไทย-เมียนมา) ครั้งที่ 37 โดยมีพลโท กิตติพงษ์ แจ่มสุวรรณ แม่ทัพภาคที่ 3 (ฝ่ายไทย) และพลโท ยุ้น วิน ส่วย (ฝ่ายเมียนมา) เป็นประธานร่วม ถือเป็นเวทีสำคัญในการต่อยอดภารกิจและวางแนวทางความร่วมมือในอนาคต ประเด็นหลักที่หารือร่วมกันมีทั้งด้านความมั่นคง เศรษฐกิจ สังคม และมนุษยธรรม

• การแลกเปลี่ยนการเยือนระหว่างผู้นำกองทัพ สร้างความไว้เนื้อเชื่อใจในทุกระดับ
• การปราบปรามอาชญากรรมข้ามชาติ ยาเสพติด และค้ามนุษย์ ร่วมมือกันสกัดภัยคุกคามในพื้นที่ชายแดน
• การเปิดจุดผ่านแดนเพื่อการค้า การลงทุน และการท่องเที่ยว ส่งเสริมการเติบโตเศรษฐกิจฐานราก
• โครงการหมู่บ้านคู่ขนาน ส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพชีวิตในหมู่บ้านแนวชายแดนสองฝั่ง
• การแก้ปัญหาความไม่สงบในเมียนมา ป้องกันผลกระทบที่อาจลามถึงความมั่นคงและมนุษยธรรมในไทย
• การก่อสร้างเขื่อนป้องกันตลิ่ง ร่วมแก้ปัญหาน้ำท่วมและกัดเซาะสองฝั่งแม่น้ำ

RBC ในยุคเปลี่ยนผ่าน โอกาสและความท้าทายของไทย-เมียนมา

สถานการณ์โลกปัจจุบันสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของ RBC ที่ไม่เพียงตอบโจทย์ความมั่นคงระยะสั้น แต่ยังเป็นเครื่องมือสร้างเสถียรภาพระยะยาวโดยเฉพาะกับ 17 จังหวัดภาคเหนือของไทย RBC คือหลักประกันความมั่นคงชายแดนที่เชื่อมโยงปัจจัยท้องถิ่นกับภูมิภาคและระดับโลกอย่างเป็นระบบ

พลโท กิตติพงษ์ แจ่มสุวรรณ แม่ทัพภาคที่ 3 ฝ่ายไทย เน้นย้ำความพร้อมของกองทัพบกและภาคส่วนต่าง ๆ ที่จะสนับสนุนความมั่นคง และบูรณาการกำลังพล ยุทโธปกรณ์ รวมทั้งการช่วยเหลือประชาชนเพื่อให้เกิดความยั่งยืน สะท้อนบทบาทใหม่ของทหารไทยในฐานะ “ผู้พิทักษ์ประชาชน”

ในมิติการพัฒนาเศรษฐกิจ RBC ส่งเสริมให้เกิดการเปิดจุดผ่านแดน การค้าชายแดนและการลงทุน อันนำไปสู่การสร้างงาน กระจายรายได้ และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน อีกทั้งยังสนับสนุนโครงการหมู่บ้านคู่ขนานและการท่องเที่ยวที่เชื่อมโยงวัฒนธรรมระหว่างกัน

RBC คือโมเดลความร่วมมือชายแดนเพื่ออนาคต

แม้ยังมีความท้าทายจากสถานการณ์ภายในเมียนมาและปัญหาอาชญากรรมข้ามชาติที่ซับซ้อน แต่ RBC พิสูจน์ตัวเองแล้วว่าเป็นกลไกแห่งความหวัง ที่ผลักดันให้ชายแดนกลายเป็นพื้นที่แห่งโอกาส สันติภาพ และความมั่นคงในทุกมิติ

RBC เป็นต้นแบบความร่วมมือข้ามพรมแดนที่สามารถปรับใช้กับภูมิภาคอื่น ๆ ของโลก โดยเฉพาะพื้นที่ที่มีความซับซ้อนด้านชาติพันธุ์ เศรษฐกิจ หรือปัญหาอาชญากรรมข้ามชาติ หากประเทศเหล่านั้นเลือกสร้างกลไกการพูดคุยร่วมกัน วางพื้นฐานจากความเชื่อใจและยึดผลประโยชน์ของประชาชนเป็นศูนย์กลาง ความมั่นคงจะขยายไปสู่ความผาสุกของประชาชนทุกชาติอย่างแท้จริง