ผลลัพธ์จากการมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่

การประสบความสำเร็จของชุมชนวัดห้วยปลากั้ง เกิดจากความร่วมมือของทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ชุมชนวัด กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มชาติพันธุ์ และเยาวชนในพื้นที่ โดยมีการประชุม วางแผน และทำงานร่วมกันอย่างสม่ำเสมอ จนสามารถสร้างโมเดลการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ยั่งยืนขึ้นมาได้

ข้อมูลสถิติที่เกี่ยวข้อง

ตามข้อมูลจาก กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม ระบุว่า โครงการ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ตั้งแต่เริ่มต้นในปี 2564 จนถึงปัจจุบัน มีชุมชนเข้าร่วมแล้วกว่า 450 แห่งทั่วประเทศ และมีนักท่องเที่ยวเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนมากกว่า 5 ล้านคน/ปี

จากการประเมินผลของ สำนักวิจัยพัฒนาการท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ระบุว่า ชุมชนที่เข้าร่วมโครงการมีรายได้เฉลี่ยเพิ่มขึ้น ร้อยละ 38.2 ต่อปี โดยรายได้มาจากการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ชุมชน, การจัดกิจกรรมท่องเที่ยว, และบริการโฮมสเตย์

ผลกระทบของพลาสติกต่อสิ่งแวดล้อมที่ไม่ควรมองข้าม

จากข้อมูลของกรมควบคุมมลพิษ ระบุว่า ในแต่ละปีประเทศไทยมีการใช้ถุงพลาสติกมากกว่า 45,000 ล้านใบ โดยเฉพาะจากภาคธุรกิจร้านสะดวกซื้อและแผงอาหารริมทาง ขณะที่อัตราการย่อยสลายของพลาสติกใช้เวลา 400-1,000 ปี ทำให้พลาสติกจำนวนมากกลายเป็น “ขยะตกค้าง” ในสิ่งแวดล้อม และส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศทั้งบกและทะเล

โดยจังหวัดเชียงรายมีปริมาณขยะมูลฝอยเฉลี่ยประมาณ 0.96 กิโลกรัม/คน/วัน ซึ่งหากจำแนกประเภทขยะพบว่ามี “ขยะพลาสติก” อยู่ในสัดส่วนกว่า 17.3% ซึ่งส่วนใหญ่มาจากบรรจุภัณฑ์อาหารและถุงพลาสติกใช้ครั้งเดียว【ที่มา: สำนักงานสิ่งแวดล้อมภาคที่ 1 เชียงใหม่】

ขยายผลสู่แผนรณรงค์ระยะยาว

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย เตรียมขยายกิจกรรม “ข้าวห่อรักษ์โลก” ไปยังเครือข่ายวัฒนธรรมตำบล หน่วยงานวัฒนธรรมอำเภอ และสถานศึกษาในพื้นที่ พร้อมส่งเสริมกิจกรรม “อิ่มพอดี–ลดขยะ–คืนชีวิตให้โลก” โดยมีเป้าหมายลดปริมาณขยะจากพลาสติกลงอย่างน้อย 20% ภายในปี 2570

นอกจากนี้ ยังวางแผนพัฒนาคู่มือกิจกรรมรักษ์โลกในบริบทวัฒนธรรมท้องถิ่น เพื่อเผยแพร่สู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และชุมชนต่างๆ โดยตั้งเป้าให้ทุกหน่วยงานสามารถนำไปจัดกิจกรรมได้ด้วยตนเอง

ชการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมต้องเริ่มที่ “แบบอย่าง”

กิจกรรม “ข้าวห่อรักษ์โลก” แสดงให้เห็นว่า การเปลี่ยนพฤติกรรมผู้คนในเรื่องสิ่งแวดล้อม ไม่จำเป็นต้องเริ่มจากโครงการใหญ่ แต่สามารถเริ่มจากกิจกรรมในระดับหน่วยงาน ที่สะท้อนเจตนารมณ์และแบบอย่างที่ดี

ในทางจิตวิทยาสังคม การเห็นผู้อื่นทำ “สิ่งที่ถูกต้อง” ซ้ำๆ จะช่วยกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมเลียนแบบในทางบวก ยิ่งผู้ปฏิบัติคือบุคลากรภาครัฐที่มีบทบาทในชุมชน ก็ยิ่งส่งผลให้ประชาชนเกิดแรงบันดาลใจในการเปลี่ยนแปลงร่วมกัน

สถิติและข้อมูลประกอบ

อบจ.เชียงราย สนับสนุนกิจกรรมสืบสานประเพณี

การจัดงานครั้งนี้ องค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย (อบจ.เชียงราย) ได้ให้การสนับสนุนงบประมาณจำนวน 100,000 บาท เพื่อส่งเสริมกิจกรรมและสืบสานวัฒนธรรมประเพณีของท้องถิ่นให้คงอยู่กับชุมชนต่อไป โดยมีเป้าหมายเพื่อให้ประชาชนทุกเพศทุกวัยมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สืบสานประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามของท้องถิ่น รวมถึงปลูกฝังจิตสำนึกให้เด็กและเยาวชนได้ตระหนักถึงความสำคัญของวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา และนำหลักธรรมคำสอนมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของตนเองและสังคม

นายก อบจ.เชียงราย กล่าวในพิธีเปิดว่า “การที่เราได้มาร่วมกันจัดงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุจอมจ้อในวันนี้ นับเป็นการส่งเสริมให้คนในพื้นที่เห็นความสำคัญของพระธาตุจอมจ้อ ซึ่งเป็นหนึ่งในเก้าจอมของเชียงราย และสร้างความสามัคคีในชุมชนให้แข็งแกร่งมากยิ่งขึ้น”

กิจกรรมภายในงานหลากหลายส่งเสริมการมีส่วนร่วม

ภายในงานนอกจากพิธีกรรมทางศาสนา ยังมีกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น การแสดงทางศิลปวัฒนธรรมล้านนา นิทรรศการประวัติศาสตร์พระธาตุจอมจ้อ การประกวดการจัดดอกไม้ถวายพระธาตุ รวมถึงการออกร้านจำหน่ายสินค้าและอาหารพื้นเมืองจากชุมชนในพื้นที่ ซึ่งกิจกรรมต่างๆ นี้ได้รับการตอบรับอย่างดีจากประชาชนทั้งในและนอกพื้นที่จังหวัดเชียงรายที่เดินทางมาร่วมงานจำนวนมาก

ทั้งนี้ นายเอนก ปันทะยม นายอำเภอเทิง กล่าวเสริมว่า “การจัดงานครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงความร่วมมือของทุกภาคส่วนในอำเภอเทิง ไม่ว่าจะเป็นคณะสงฆ์ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สภาวัฒนธรรม และประชาชนทั่วไป ซึ่งทุกฝ่ายต่างมีบทบาทสำคัญในการสืบทอดประเพณีที่งดงามนี้ให้คงอยู่กับอำเภอเทิงต่อไป”

วิเคราะห์และแนวทางส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม

จากการจัดงานที่มีความพร้อมและการสนับสนุนจากภาคส่วนต่างๆ สะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพของอำเภอเทิง ในการเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่สำคัญของจังหวัดเชียงรายในอนาคต โดยเฉพาะการดึงดูดนักท่องเที่ยวที่สนใจประเพณีพื้นบ้านล้านนา ซึ่งสามารถช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจในระดับชุมชนและจังหวัดได้เป็นอย่างดี

หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรวางแผนประชาสัมพันธ์เชิงรุก ทั้งในสื่อออนไลน์และออฟไลน์ เพื่อขยายการรับรู้ไปสู่นักท่องเที่ยวกลุ่มใหม่ รวมทั้งส่งเสริมให้เยาวชนในพื้นที่ได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้นในการร่วมกิจกรรม เพื่อให้การอนุรักษ์และสืบสานประเพณีดำเนินไปได้อย่างยั่งยืน

สถิติที่เกี่ยวข้องกับการจัดงานทางวัฒนธรรมในเชียงราย

จากข้อมูลของสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย (2567) พบว่า แต่ละปีมีงานประเพณีท้องถิ่นสำคัญของจังหวัดเชียงรายมากกว่า 100 งาน สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติได้กว่า 1 ล้านคน สร้างรายได้ให้แก่จังหวัดกว่า 500 ล้านบาทต่อปี (ที่มา: รายงานประจำปี สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย ปี 2567)

พิธีการอันศักดิ์สิทธิ์

เมื่อถึงเวลา 09:20 น. นายชรินทร์ ทองสุข ได้จุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัยและถวายธูปเทียนแพเบื้องหน้าพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จากนั้นกล่าวสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่พระราชทานต้นพระศรีมหาโพธิ์ให้แก่จังหวัดเชียงราย และนำอัญเชิญพระศรีมหาโพธิ์ไปยังมณฑลปลูก

เวลา 09:29 น. ซึ่งเป็นฤกษ์ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทาน นายชรินทร์ ทองสุข ได้ประกอบพิธีปลูก “พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร” โดยมีพระสงฆ์ 10 รูป เจริญชัยมงคลคาถา พระราชวชิรคณี ประธานฝ่ายสงฆ์ นำน้ำศักดิ์สิทธิ์จากบ่อน้ำทิพย์ 18 อำเภอ ประพรมต้นพระศรีมหาโพธิ์และบริเวณมณฑลปลูก เพื่อความเป็นสิริมงคล

การเผยแพร่ธรรมะพระราชทาน

หลังพิธีปลูก ผู้เข้าร่วมพิธีได้ร่วมรับชมวิดีทัศน์ “ธรรมะนาวาวัง ธรรมะพระราชทาน เนื่องในวันวิสาขบูชา” ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานเพื่อเผยแพร่หลักธรรมอันทรงคุณค่าแก่พุทธศาสนิกชน การรับชมวิดีทัศน์นี้เป็นการปลูกฝังจิตสำนึกทางศาสนาและเสริมสร้างความเข้าใจในหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า

พิธีนี้มีผู้เข้าร่วมจำนวนมาก ประกอบด้วยข้าราชการตุลาการ ทหาร ตำรวจ รองผู้ว่าราชการจังหวัด อัยการ หัวหน้าส่วนราชการ นายอำเภอ ผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และพุทธศาสนิกชนจากทุกอำเภอในจังหวัดเชียงราย การรวมตัวกันของทุกภาคส่วนสะท้อนถึงความสามัคคีและพลังศรัทธาที่แข็งแกร่งของชาวเชียงราย

ความสำคัญของพิธีและผลกระทบต่อชุมชน

พิธีปลูก “พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร” ไม่เพียงเป็นการปฏิบัติตามพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แต่ยังเป็นการสร้างจุดศูนย์รวมจิตใจให้แก่พุทธศาสนิกชนในจังหวัดเชียงราย ต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่ปลูก ณ พุทธมณฑลสมโภช 750 ปี เมืองเชียงราย จะกลายเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ประชาชนสามารถมากราบไหว้และปฏิบัติธรรม เพื่อความเป็นสิริมงคลและความสงบสุขในชีวิต

นอกจากนี้ พิธีนี้ยังส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงศาสนาในจังหวัดเชียงราย ซึ่งเป็นจังหวัดที่มีวัดและสถานที่ศักดิ์สิทธิ์มากมาย เช่น วัดร่องขุ่น วัดพระแก้ว และวัดพระธาตุดอยตุง พุทธมณฑลสมโภช 750 ปี เมืองเชียงราย จะกลายเป็นจุดหมายใหม่สำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจในวัฒนธรรมและศาสนา ช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจท้องถิ่นและสร้างรายได้ให้กับชุมชน

การมีส่วนร่วมของช่างฟ้อนจากอำเภอแม่ลาวและการใช้น้ำศักดิ์สิทธิ์จาก 18 อำเภอ ยังสะท้อนถึงการรวมพลังของชุมชนในทุกอำเภอของจังหวัด ซึ่งเป็นการเสริมสร้างความสามัคคีและความภาคภูมิใจในอัตลักษณ์ท้องถิ่น การจัดพิธีอย่างยิ่งใหญ่และเป็นระเบียบเรียบร้อยแสดงถึงความพร้อมและความมุ่งมั่นของจังหวัดเชียงรายในการรักษามรดกทางศาสนาและวัฒนธรรม

พลังศรัทธาและการสืบสานพระพุทธศาสนา

พิธีปลูก “พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร” ในจังหวัดเชียงราย เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการผสานระหว่างพระราชศรัทธาและพลังของชุมชน ต้นพระศรีมหาโพธิ์ไม่ได้เป็นเพียงสัญลักษณ์ทางศาสนา แต่ยังเป็นเครื่องเตือนใจให้พุทธศาสนิกชนยึดมั่นในหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยเฉพาะในยุคสมัยที่สังคมเผชิญกับความท้าทายทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม

การที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานต้นพระศรีมหาโพธิ์ให้ปลูกพร้อมกันทั่ว 77 จังหวัด แสดงถึงวิสัยทัศน์ในการสร้างความเป็นเอกภาพของชาติผ่านศาสนา พิธีนี้ไม่เพียงเสริมสร้างความเข้มแข็งของพระพุทธศาสนาในระดับท้องถิ่น แต่ยังเป็นการย้ำเตือนถึงความสำคัญของการรักษาคุณค่าทางจิตวิญญาณในสังคมไทย

สำหรับจังหวัดเชียงราย ซึ่งมีประชากรหลากหลายทั้งชาวไทยพื้นเมือง ชาวไทยภูเขา และกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ พิธีนี้เป็นโอกาสในการรวมใจของทุกกลุ่มให้เป็นหนึ่งเดียวภายใต้ร่มพระพุทธศาสนา การมีส่วนร่วมของผู้นำชุมชน ข้าราชการ และประชาชนจากทุกอำเภอ แสดงให้เห็นถึงความสามารถของจังหวัดในการบริหารจัดการและประสานงานเพื่อให้พิธีสำเร็จลุล่วงอย่างสมบูรณ์

ในแง่ของผลกระทบระยะยาว ต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่ปลูกในครั้งนี้จะเป็นมรดกทางศาสนาที่ส่งต่อไปยังคนรุ่นหลัง การดูแลรักษาต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์นี้จะเป็นภารกิจของชุมชน ซึ่งจะช่วยปลูกฝังจิตสำนึกในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมควบคู่ไปกับการปฏิบัติธรรม การที่พิธีนี้จัดขึ้นในวันวิสาขบูชา ซึ่งเป็นวันที่พุทธศาสนิกชนทั่วโลกให้ความสำคัญ ยังช่วยยกระดับภาพลักษณ์ของจังหวัดเชียงรายในฐานะศูนย์กลางทางศาสนาและวัฒนธรรมในภาคเหนือของประเทศไทย

สถิติและแหล่งอ้างอิง

เพื่อให้เห็นภาพความสำคัญของพิธีปลูก “พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร” และบริบทของจังหวัดเชียงราย ข้อมูลต่อไปนี้รวบรวมจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ:

1. จำนวนผู้เข้าร่วมพิธี:
   • พิธีปลูก “พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร” ที่พุทธมณฑลสมโภช 750 ปี เมืองเชียงราย มีผู้เข้าร่วมประมาณ 2,500 คน ประกอบด้วยข้าราชการ พระสงฆ์ ผู้นำชุมชน และพุทธศาสนิกชนจาก 18 อำเภอ
   • แหล่งอ้างอิง: สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย (2568)
2. ความสำคัญของวันวิสาขบูชา:
   • ในประเทศไทย มีพุทธศาสนิกชนเข้าร่วมกิจกรรมวันวิสาขบูชาทั่วประเทศกว่า 5 ล้านคน ในปี 2567 โดยส่วนใหญ่เข้าร่วมพิธีเวียนเทียนและฟังธรรม
   • แหล่งอ้างอิง: สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (2567)
3. การท่องเที่ยวเชิงศาสนาในจังหวัดเชียงราย:
   • จังหวัดเชียงรายมีนักท่องเที่ยวที่มาเยือนวัดและสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ราว 3.2 ล้านคนต่อปี (ข้อมูลปี 2567) โดยวัดร่องขุ่นและวัดพระธาตุดอยตุงเป็นจุดหมายยอดนิยม
   • แหล่งอ้างอิง: การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานเชียงราย (2567)
4. จำนวนวัดในจังหวัดเชียงราย:
   • จังหวัดเชียงรายมีวัดที่ขึ้นทะเบียนกับสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ จำนวน 1,200 วัด และมีพระสงฆ์จำพรรษากว่า 8,000 รูป (ข้อมูลปี 2567)
   • แหล่งอ้างอิง: สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดเชียงราย (2567)

สรุปและคำแนะนำ

พิธีปลูก “พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร” ที่จังหวัดเชียงราย เป็นเหตุการณ์สำคัญที่แสดงถึงความศรัทธา ความสามัคคี และความมุ่งมั่นของพุทธศาสนิกชนในการสืบสานพระพุทธศาสนา ต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่ปลูกในครั้งนี้จะเป็นสัญลักษณ์แห่งปัญญาและความร่มเย็นของจังหวัดเชียงราย และจะกลายเป็นมรดกทางศาสนาที่ส่งต่อไปยังคนรุ่นหลัง

สำหรับพุทธศาสนิกชนและประชาชนทั่วไป แนะนำให้ติดตามกิจกรรมทางศาสนาที่พุทธมณฑลสมโภช 750 ปี เมืองเชียงราย และร่วมปฏิบัติธรรมเพื่อความเป็นสิริมงคลในชีวิต ส่วนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ควรส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงศาสนาและดูแลรักษาต้นพระศรีมหาโพธิ์ให้เจริญเติบโตอย่างยั่งยืน เพื่อให้เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่สร้างความสงบสุขและความภาคภูมิใจให้กับชาวเชียงรายและผู้มาเยือนต่อไ