เข้าใจระบบการจัดสรรเวลาการบินและผลกระทบต่อผู้โดยสาร

ประเทศไทย, 7 มีนาคม 2568 – อุตสาหกรรมการบินเป็นอีกหนึ่งภาคส่วนที่มีการวางแผนอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดตารางบินซึ่งถูกแบ่งออกเป็นสองช่วงหลัก ได้แก่ ตารางบินฤดูร้อน และ ตารางบินฤดูหนาว ซึ่งมีความสำคัญต่อการบริหารจัดการเส้นทางบินและการใช้ทรัพยากรของสายการบิน รวมถึงการรองรับความต้องการเดินทางของผู้โดยสาร

หลายคนอาจสงสัยว่าเหตุใดบางเส้นทางบินจึงเปิดให้บริการเฉพาะในบางช่วงของปี และบางครั้งอาจเข้าใจผิดว่าสายการบินมีการยกเลิกเที่ยวบิน ทั้งที่แท้จริงแล้วเป็นเพียงการปรับเปลี่ยนตาม “ฤดูกาลการบิน” (Season) ซึ่งถูกกำหนดขึ้นโดย สมาคมขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ (International Air Transport Association – IATA) และสอดคล้องกับหลักเกณฑ์ของสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย (CAAT)

ฤดูกาลการบินคืออะไร?

สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย (CAAT) ได้กำหนดคำว่า “ฤดูกาลการบิน” (Season) ไว้ในระเบียบว่าด้วยหลักเกณฑ์ในการจัดสรรเวลาการเข้าออกสนามบินของอากาศยาน โดยกำหนดให้แบ่งตารางบินออกเป็นสองช่วง คือ:

• ตารางบินฤดูร้อน (Summer Schedule – S): เริ่มตั้งแต่วันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนมีนาคม ไปจนถึงวันเสาร์สุดท้ายของเดือนตุลาคม มีระยะเวลาประมาณ 30 สัปดาห์
• ตารางบินฤดูหนาว (Winter Schedule – W): เริ่มตั้งแต่วันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนตุลาคม ไปจนถึงวันเสาร์สุดท้ายของเดือนมีนาคมของปีถัดไป มีระยะเวลาประมาณ 22 สัปดาห์

เช่น W24/25 หมายถึง ตารางบินฤดูหนาวของปี 2024 จนถึงต้นปี 2025

เหตุผลที่สายการบินปรับตารางบินตามฤดูกาล

1. ความต้องการเดินทางเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล

หนึ่งในปัจจัยหลักที่ทำให้สายการบินเปิดทำการบินเฉพาะบางช่วง คือ อุปสงค์ของผู้โดยสารที่เปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาล ตัวอย่างเช่น:

• ฤดูหนาว: นักท่องเที่ยวจากยุโรปและอเมริกามักเดินทางมายังประเทศไทยเพื่อหลีกหนีอากาศหนาว ทำให้มีเที่ยวบินระหว่างประเทศเพิ่มขึ้น
• ฤดูร้อน: การเดินทางในภูมิภาคเอเชียมีความคึกคักขึ้น เช่น การเดินทางในประเทศและภูมิภาคอาเซียน

2. ข้อจำกัดของสนามบินและการจัดสรรเวลาการบิน (Slot Coordination)

สายการบินไม่สามารถกำหนดตารางบินเองได้โดยอิสระ แต่ต้องได้รับการจัดสรรเวลาบินจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดย สนามบินถูกแบ่งเป็น 3 ระดับ ตามข้อกำหนดของ IATA:

• ระดับ 1 (Non-Coordinated): สนามบินที่ไม่มีข้อจำกัดด้านความจุ
• ระดับ 2 (Facilitated): สนามบินที่มีโอกาสเกิดความคับคั่งบางช่วง เช่น สนามบินเชียงรายและหาดใหญ่
• ระดับ 3 (Coordinated): สนามบินที่มีข้อจำกัดด้านโครงสร้างและต้องมีการจัดสรรเวลาบิน เช่น สนามบินสุวรรณภูมิ ดอนเมือง และเชียงใหม่

3. ปัจจัยด้านสภาพอากาศและเส้นทางบิน

• ทิศทางลมและสภาพอากาศมีผลต่อการทำการบิน เช่น ฤดูหนาวในบางประเทศอาจมีหิมะตกหนัก ส่งผลให้ต้องเปลี่ยนเส้นทางหรือระงับเที่ยวบินชั่วคราว
• เวลาออมแสง (Daylight Saving Time – DST) ทำให้ต้องปรับตารางบินให้สอดคล้องกับเวลาท้องถิ่นของประเทศปลายทาง