
นักฉุกเฉินการแพทย์ฮีโร่! 10 สถาบันร่วมมือ ผลิต 15,000 คน
พะเยา, 8 มีนาคม 2568 – ช่วงเวลานี้เต็มไปด้วยเหตุการณ์ที่ต้องใช้การช่วยชีวิตจากอุบัติเหตุที่เกิดขึ้น ทำให้เราได้ตระหนักถึงความสำคัญของ “นักฉุกเฉินการแพทย์” ซึ่งเป็นอาชีพที่ขาดแคลนและมีบทบาทสำคัญในการช่วยชีวิตคนในยามวิกฤต]
อาชีพนักฉุกเฉินการแพทย์: เสาหลักของระบบการแพทย์ฉุกเฉิน
ข้อมูลเดือนเมษายน พ.ศ. 2565 นักฉุกเฉินการแพทย์เป็นอาชีพที่หลายคนอาจไม่คุ้นเคยมากนัก แต่เป็นอาชีพที่ขาดแคลนและจำเป็นอย่างยิ่งต่อสังคม โดยเฉพาะในภาคเหนือซึ่งมีสถาบันการศึกษาที่เปิดสอนในระดับปริญญาเพียงแห่งเดียว คือ มหาวิทยาลัยพะเยา ประเทศไทยได้เริ่มมีการจัดการศึกษาด้านฉุกเฉินการแพทย์ในระดับปริญญามาแล้วประมาณ 13 ปี ปัจจุบันมีผู้สำเร็จการศึกษาสาขาฉุกเฉินการแพทย์เพียง 674 คน โดยสามารถผลิตบัณฑิตใหม่ได้เพียงปีละ 180-200 คน ซึ่งไม่เพียงพอต่อความต้องการของประเทศ
ความร่วมมือเพื่อพัฒนาอาชีพฉุกเฉินการแพทย์
มหาวิทยาลัยพะเยา โดยอธิการบดี รองศาสตราจารย์ ดร.สุภกร พงศบางโพธิ์ ร่วมเป็นหนึ่งใน 10 สถาบันที่ลงนามบันทึกข้อตกลงร่วมกับองค์กรภาคีเครือข่ายเพื่อผลิตบัณฑิตฉุกเฉินการแพทย์ โดยมีเป้าหมายผลิตบุคลากรให้ได้ 15,000 คนในระยะเวลา 10 ปี จากที่เคยผลิตได้เพียงปีละ 200 คน งานลงนามดังกล่าวได้รับเกียรติจาก ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และศาสตราจารย์ นพ.นิธิ มหานนท์ เลขาธิการราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ เป็นสักขีพยาน ร่วมกับตัวแทนสถาบันอุดมศึกษาชั้นนำของประเทศ
10 สถาบันที่เข้าร่วมประกอบด้วย:
- สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ
- มหาวิทยาลัยมหิดล
- จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
- มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
- มหาวิทยาลัยพะเยา
- มหาวิทยาลัยบูรพา
- มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์
- สถาบันพระบรมราชชนก
- วิทยาลัยวิทยาศาสตร์การแพทย์เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์ ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์
บทบาทและความสำคัญของนักฉุกเฉินการแพทย์
นักฉุกเฉินการแพทย์ หรือ Paramedic เป็นบุคลากรทางการแพทย์ที่ปฏิบัติงานนอกโรงพยาบาล โดยมีบทบาทสำคัญในการดูแลผู้ป่วยฉุกเฉินตั้งแต่จุดเกิดเหตุจนถึงโรงพยาบาล พวกเขาจะต้องสามารถให้การช่วยชีวิตขั้นสูง เช่น การช่วยหายใจ การกู้ชีพ การจัดการภาวะฉุกเฉินด้านหัวใจ และการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยอย่างปลอดภัย นอกจากนี้ยังต้องทำงานร่วมกับหน่วยงานอื่น เช่น กู้ภัย หน่วยดับเพลิง และตำรวจ เพื่อให้ความช่วยเหลือผู้ป่วยฉุกเฉินอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
โอกาสทางอาชีพของนักฉุกเฉินการแพทย์
เมื่อสำเร็จการศึกษาด้านฉุกเฉินการแพทย์ นักศึกษาจะมีโอกาสทำงานในหลากหลายสถานที่ ได้แก่:
- หน่วยแพทย์ฉุกเฉินของโรงพยาบาล
- ศูนย์รับแจ้งเหตุและสั่งการฉุกเฉิน (EMS Dispatch Center)
- หน่วยกู้ชีพและกู้ภัย
- หน่วยสนับสนุนทางการแพทย์ในองค์กรต่างๆ เช่น ท่าอากาศยาน และสถานประกอบการขนาดใหญ่
โครงสร้างการศึกษาและการฝึกอบรม
การศึกษาด้านฉุกเฉินการแพทย์ใช้ระยะเวลา 4 ปี โดยนักศึกษาจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับ:
- กายวิภาคศาสตร์และสรีรวิทยา
- การกู้ชีพและช่วยชีวิตขั้นสูง (Advanced Life Support – ALS)
- การใช้เครื่องมือแพทย์ฉุกเฉิน เช่น เครื่องกระตุ้นหัวใจ และอุปกรณ์ช่วยหายใจ
- การปฏิบัติการภาคสนามและการฝึกภาคปฏิบัติในสถานการณ์จำลอง
ความท้าทายและแนวทางพัฒนาอาชีพนักฉุกเฉินการแพทย์ในอนาคต
แม้ว่าประเทศไทยจะมีการพัฒนาด้านการแพทย์ฉุกเฉินมาอย่างต่อเนื่อง แต่ยังมีอุปสรรคหลายประการที่ต้องแก้ไข เช่น:
- การขาดแคลนบุคลากร เนื่องจากอัตราการผลิตบัณฑิตยังไม่เพียงพอต่อความต้องการ
- การกระจายตัวของบุคลากร โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบทที่ยังขาดแคลนหน่วยปฏิบัติการฉุกเฉิน
- ความจำเป็นในการพัฒนาหลักสูตรให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล เพื่อให้บุคลากรมีความสามารถในการปฏิบัติงานในระดับสากลได้
สถิติและข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
จากข้อมูลของสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) พบว่า ปัจจุบันประเทศไทยมีนักฉุกเฉินการแพทย์ที่ได้รับใบประกอบวิชาชีพเพียง 674 คน ขณะที่มีหน่วยปฏิบัติการฉุกเฉินกว่า 5,000 แห่งทั่วประเทศ ทำให้มีอัตราบุคลากรไม่เพียงพออย่างมาก โดยเฉพาะในพื้นที่ห่างไกล
นอกจากนี้ จากรายงานของกระทรวงสาธารณสุข ระบุว่าในปี 2567 มีการเรียกใช้บริการฉุกเฉินทางการแพทย์กว่า 2 ล้านครั้งต่อปี โดยอุบัติเหตุบนท้องถนนเป็นสาเหตุหลักที่ต้องการความช่วยเหลือฉุกเฉินสูงสุด
ข้อสรุป
อาชีพนักฉุกเฉินการแพทย์เป็นอาชีพที่มีความสำคัญอย่างมากในระบบสาธารณสุขของประเทศไทย เนื่องจากเป็นแนวหน้าในการช่วยชีวิตผู้ป่วยฉุกเฉินในสถานการณ์ต่างๆ อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังคงมีอัตราการขาดแคลนบุคลากรสูง ซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอน และเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงการศึกษาด้านฉุกเฉินการแพทย์ให้มากขึ้น เพื่อให้ประเทศไทยสามารถมีระบบการแพทย์ฉุกเฉินที่มีคุณภาพและครอบคลุมทุกพื้นที่อย่างทั่วถึง”
เครดิตภาพและข้อมูลจาก : มหาวิทยาลัยพะเยา / admissionpremium