
เชียงรายเดินหน้าฟื้นฟู “พื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่าง” มุ่งอนุรักษ์ระบบนิเวศอย่างยั่งยืน
ประเทศไทย, 2 พฤษภาคม 2568 – กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จัดประชุมปัจฉิมนิเทศโครงการค่าใช้จ่ายในการศึกษาความเหมาะสม สำรวจ ออกแบบพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่าง จังหวัดเชียงราย เพื่อการอนุรักษ์ ฟื้นฟูระบบนิเวศ และทรัพยากรธรรมชาติ ณ ห้องประชุมศรีจอมทอง ชั้น 2 โรงแรมไชยนารายณ์ ริเวอร์ไซด์ อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย โดยมีนายประเสริฐ จิตต์พลีชีพ รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย เป็นประธานเปิดงาน พร้อมด้วยนายบุญเกิด ร่องแก้ว ผู้อำนวยการสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดเชียงราย ผู้แทนกรมทรัพยากรน้ำ หัวหน้าส่วนราชการ ผู้นำท้องที่ และประชาชนผู้เกี่ยวข้อง เข้าร่วมประชุมโดยพร้อมเพรียง
จุดเริ่มต้นของโครงการและความสำคัญของพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่าง
โครงการนี้มีจุดเริ่มต้นจากความจำเป็นเร่งด่วนในการแก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่าง จังหวัดเชียงราย ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระดับชาติของประเทศไทย ตั้งอยู่ในเขตตำบลทานตะวัน ตำบลหัวง้ม และตำบลม่วงคำ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ครอบคลุมพื้นที่รวมประมาณ 1,743 ไร่ พื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่างประกอบด้วยแหล่งน้ำขนาดเล็ก 3 แห่ง และที่ราบลุ่มแม่น้ำฮ่าง มีบทบาทสำคัญในการรักษาสมดุลของระบบนิเวศ เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ป่าหลากหลายชนิดทั้งสัตว์น้ำ สัตว์บก และนกอพยพที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง เป็นแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร การประมง และแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่สำคัญของจังหวัดเชียงราย
เนื่องจากที่ผ่านมาพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่างเผชิญกับปัญหาสภาพแวดล้อมเสื่อมโทรมอย่างต่อเนื่อง ทั้งจากการใช้ประโยชน์ที่ดินที่ไม่เหมาะสม ปัญหาการบุกรุกพื้นที่ การขยายตัวของชุมชน รวมถึงปัญหาคุณภาพน้ำที่ด้อยลงจากกิจกรรมของมนุษย์ ทำให้กรมทรัพยากรน้ำจำเป็นต้องเร่งดำเนินการศึกษา สำรวจ ออกแบบมาตรการที่เหมาะสมเพื่อการอนุรักษ์ ฟื้นฟูพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งนี้อย่างยั่งยืน
การประชุมปัจฉิมนิเทศ สู่การบูรณาการความร่วมมือจากทุกภาคส่วน
นายประเสริฐ จิตต์พลีชีพ รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย กล่าวว่า การประชุมครั้งนี้ถือเป็นขั้นตอนสำคัญเพื่อสรุปผลการศึกษาความเหมาะสมของโครงการที่ได้ดำเนินงานมาตลอดช่วงปีที่ผ่านมา โดยมีเป้าหมายสำคัญเพื่อสร้างความเข้าใจร่วมกันของทุกฝ่าย และนำไปสู่การจัดทำแผนแม่บทการอนุรักษ์พื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่างอย่างเป็นรูปธรรม ทั้งยังเปิดโอกาสให้ประชาชนได้ร่วมแสดงความคิดเห็นอย่างเต็มที่ เพื่อให้ข้อเสนอแนะต่างๆ ได้ถูกนำไปประกอบการปรับปรุงแก้ไขรายงานการศึกษาฉบับสมบูรณ์ให้สอดคล้องกับสภาพปัญหา และตรงกับความต้องการของชุมชนอย่างแท้จริง
ในการประชุมครั้งนี้ ได้มีการนำเสนอข้อมูลสรุปแผนแม่บทสำหรับการอนุรักษ์ ฟื้นฟูระบบนิเวศ พร้อมด้วยมาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม รวมถึงแผนการบริหารจัดการพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่างแบบบูรณาการ โดยทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องได้เสนอข้อคิดเห็นเพิ่มเติมในประเด็นสำคัญ เช่น การควบคุมการใช้ที่ดินในพื้นที่ การฟื้นฟูคุณภาพน้ำให้กลับมาสู่สภาพปกติ การจัดตั้งเครือข่ายเฝ้าระวังและติดตามสภาพแวดล้อม และการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่ไม่กระทบต่อสิ่งแวดล้อม
วิเคราะห์ความสำเร็จและข้อเสนอแนะจากการประชุม
จากการประชุม มีข้อเสนอแนะสำคัญจากประชาชนและหน่วยงานท้องถิ่นที่เกี่ยวข้อง คือ การสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้น เน้นให้ประชาชนท้องถิ่นเข้ามามีบทบาทสำคัญในการบริหารจัดการพื้นที่ชุ่มน้ำอย่างแท้จริง โดยเฉพาะการสร้างจิตสำนึกอนุรักษ์ และการพัฒนาทักษะการจัดการทรัพยากรน้ำให้แก่ชุมชน เพื่อให้สามารถดำเนินงานต่อเนื่องได้อย่างยั่งยืนในระยะยาว
ทั้งนี้ ที่ประชุมเห็นชอบร่วมกันว่า โครงการนี้ไม่เพียงแต่จะช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศในพื้นที่เท่านั้น แต่ยังจะส่งผลดีต่อเศรษฐกิจชุมชนโดยรวม โดยเฉพาะในด้านการเกษตรและการท่องเที่ยว ที่สามารถเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจให้กับพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สถิติสำคัญเกี่ยวกับพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่าง จังหวัดเชียงราย
จากรายงานกรมทรัพยากรน้ำ (2567) พบว่า พื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่างมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง โดยพบพันธุ์สัตว์ป่าอาศัยอยู่ไม่น้อยกว่า 120 ชนิด แบ่งเป็นสัตว์ปีกจำนวน 60 ชนิด สัตว์น้ำและสัตว์บกอีกประมาณ 60 ชนิด นอกจากนี้ ยังมีประชาชนในพื้นที่ที่พึ่งพิงทรัพยากรน้ำเพื่อการเกษตรและประมงไม่ต่ำกว่า 1,500 ครัวเรือน โดยพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งนี้สามารถสร้างรายได้จากกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงนิเวศและการเกษตรได้ปีละไม่น้อยกว่า 20 ล้านบาท (ที่มา: กรมทรัพยากรน้ำ, รายงานการศึกษาความเหมาะสมโครงการหนองฮ่าง ปี 2567)
สรุปและก้าวต่อไปของโครงการ
การดำเนินการโครงการพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่างครั้งนี้ ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญในการฟื้นฟูระบบนิเวศของจังหวัดเชียงรายให้กลับมาอุดมสมบูรณ์อีกครั้ง โดยจะนำไปสู่การดำเนินงานอย่างเป็นรูปธรรม พร้อมกับสร้างความร่วมมือจากประชาชนทุกภาคส่วน ซึ่งกรมทรัพยากรน้ำจะนำผลสรุปและข้อเสนอแนะจากการประชุมครั้งนี้ ไปปรับปรุงให้เกิดแผนการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพสูงสุดต่อไปในอนาคต
เครดิตภาพและข้อมูลจาก :
- สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดเชียงราย
- กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (2567) รายงานการศึกษาความเหมาะสมโครงการพื้นที่ชุ่มน้ำหนองฮ่าง จังหวัดเชียงราย
- สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดเชียงราย (2567)