เชียงใหม่เปิดเวทีอบรม “Travel Link” ยกระดับอุตสาหกรรมท่องเที่ยวด้วย Big Data ขับเคลื่อนสู่ “Smart Tourism City” แก้เกมฟื้นตัวเชิงปริมาณสู่การเติบโตเชิงมูลค่า
เชียงใหม่, 21 สิงหาคม 2568 – เมื่อ “จำนวนนักท่องเที่ยว” กลับมา แต่ “รายได้ต่อหัว” ยังไม่ฟื้น—ทำไมข้อมูลถึงกลายเป็นอาวุธสำคัญ ช่วงสองปีที่ผ่านมา ภูมิทัศน์ท่องเที่ยวเชียงใหม่ดีดกลับรวดเร็วในเชิงปริมาณ หลายสำนักข้อมูลประเมินว่าจำนวนผู้เยี่ยมเยือนรวมปี 2566 กลับมาใกล้ระดับก่อนโควิดถึงราว 98.6% “รายได้รวม” ยังตามหลังอยู่ราว 18.2% ช่องว่างนี้คือสัญญาณเตือนว่าการฟื้นตัว “ไม่สมมาตร” และโมเดลเดิมที่เน้น “จำนวน” อาจไม่เพียงพออีกต่อไป คำถามคือ เมืองท่องเที่ยวระดับโลกอย่างเชียงใหม่จะปรับสมการอย่างไรให้ จำนวนคืนมามูลค่าเพิ่มขึ้น คุณภาพชีวิตชุมชนดีขึ้น พร้อมกันได้จริง
คำตอบหนึ่งที่ชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ คือ “ข้อมูล (Data)” เพราะข้อมูลไม่ได้มีค่าแค่ย้อนอดีตเพื่อสรุปภาพรวม แต่ใช้ “คาดการณ์–วางแผน–ตัดสินใจแบบละเอียด” ได้ ตั้งแต่ระดับเมืองจนถึงระดับผู้ประกอบการรายย่อย ด้วยเหตุนี้ การที่ สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) เปิดเวทีอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง “การใช้ประโยชน์จากข้อมูลด้านการท่องเที่ยวสำหรับผู้เริ่มต้น” เพื่อทำความรู้จัก Travel Link แพลตฟอร์มข้อมูลอัจฉริยะด้านการท่องเที่ยวจึงไม่ใช่กิจกรรมเชิงเทคนิคธรรมดา แต่คือ “ช็อตเริ่มเกม” สำคัญของยุทธศาสตร์ Smart Tourism City ในห้วงเวลาที่เชียงใหม่ต้องเปลี่ยนโหมดจาก ฟื้นตัวเชิงปริมาณ เติบโตเชิงมูลค่า
ห้องประชุมที่แน่นไปด้วย “ผู้เล่นตัวจริง” ของระบบนิเวศท่องเที่ยว
วันที่ 21 สิงหาคม 2568 ที่โรงแรม Wintree City Chiangmai Resort เวทีอบรมพร้อมไปด้วยผู้ประกอบการโรงแรม โฮสเทล บริษัททัวร์ คาเฟ่/ร้านอาหาร ผู้จัดอีเวนต์ ตลอดจนข้าราชการฝ่ายท่องเที่ยวระดับจังหวัดและท้องถิ่น บรรยากาศบอกชัดว่า “ทุกคนกำลังมองหาเครื่องมือจริง” ที่ใช้ได้ทันทีในธุรกิจ ไม่ใช่กรอบคิดสวยๆ ที่ลงมือทำไม่ได้
เวทีเริ่มต้นด้วยภาพรวมสถานการณ์โดย นายศุภมิตร กิจจาพิพัฒน์ นายกสมาคมธุรกิจการท่องเที่ยวเชียงใหม่ ที่สะท้อนความจริงสองด้านไปพร้อมกัน
- ด้านแรก ก่อนโควิด เชียงใหม่มีนักท่องเที่ยวมากกว่า 11 ล้านคน/ปี เป็นจุดหมายสำคัญของเอเชียตะวันออก โดยเฉพาะจีน
- ด้านที่สอง หลังโควิด จีนยังกลับมาไม่เต็มที่ ขณะที่ตลาด เกาหลีใต้,อินเดีย,ไต้หวัน,เวียดนาม โตเร็วขึ้น และตั้งแต่ พฤศจิกายน 2568 เป็นต้นไป เมืองจะได้อานิสงส์จากเส้นทางบินใหม่ของ เอทิฮัด แอร์เวย์ส (Etihad Airways) ที่เชื่อม ยุโรป–ตะวันออกกลาง–เชียงใหม่ โดยตรง ทำให้พอร์ตนักท่องเที่ยวหลากหลายขึ้น
“กันยายนคือโลว์ซีซัน เราต้องทำให้เป็นไฮซีซันเฉพาะกิจด้วยเสน่ห์วัฒนธรรม” นายศุภมิตรอธิบายถึงแพ็กกิจกรรมร่วมรัฐเอกชนที่กำลังเดินหน้า ได้แก่ พิธีสืบชะตาเสริมดวง ณ วัดเจดีย์หลวง (9 ก.ย.) และ พิธีบวงสรวงขอพร ณ วัดดอยคำ (27 ก.ย.) ที่ยิงตรงไปยังตลาดจีนและมาเลเซีย ขณะเดียวกัน ช่วง ยี่เป็ง/ลอยกระทง (พ.ย.) เริ่มมีสัญญาณการจองที่พักและเที่ยวบิน แม้ราคาตั๋วยังสูง ผู้ประกอบการต้องช่วยกัน “จัดจังหวะการเดินทาง” และออกแบบแพ็กเกจให้ยืดวันพักเฉลี่ยเพื่อเพิ่มมูลค่าต่อทริป
เมื่อ Pain Points ของเมืองไม่ใช่แค่ “จำนวนนักท่องเที่ยว”
เชียงใหม่เผชิญโจทย์โครงสร้างหลายมิติ ทั้ง PM 2.5, ขีดความสามารถสนามบิน, การจัดการขยะ และ “ความแออัดเป็นช่วงๆ” งานวิจัยด้านสิ่งแวดล้อมและการท่องเที่ยวหลายชิ้นชี้ว่าเพียง PM 2.5 เพิ่มขึ้นเล็กน้อย ก็ทำให้จำนวนผู้มาเยือน “ยุบ” ลงอย่างมีนัยสำคัญ (การวิเคราะห์หนึ่งประเมินว่าเพิ่มขึ้นแค่ 5% อาจทำให้นักท่องเที่ยวหายไปได้มากกว่า หนึ่งแสนคน ในปีนั้น) นั่นหมายถึง ระบบข้อมูล ไม่ได้มีค่าเฉพาะต่อการตลาด แต่สำคัญกับ สมดุลเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม คุณภาพชีวิตชุมชน ด้วย
“Travel Link” ทำงานอย่างไร และผู้ประกอบการได้อะไรทันที
หลังช่วงวิเคราะห์สถานการณ์ ทีมจาก สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) แนะนำ Travel Linkแพลตฟอร์มข้อมูลด้านการท่องเที่ยวที่บูรณาการ ข้อมูลขาเข้า จากหน่วยงานภาครัฐและแหล่งข้อมูลดิจิทัลที่เชื่อถือได้ เพื่อนำมาวิเคราะห์ผ่านแดชบอร์ดที่อ่านง่าย ใช้งานได้จริง แบ่งเป็น 4 แกนหลัก
- แดชบอร์ดนักท่องเที่ยวขาเข้า (Inbound)
อัปเดตรายเดือน ครอบคลุมช่องทาง อากาศ–บก–น้ำ โดยดึงจากแหล่งข้อมูลเชิงอำนาจรัฐ เช่น สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง และ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ทำให้เห็น “ใคร กำลังมา จากไหน ช่วงเวลาไหน” ลดการเดาสุ่ม ลงมือวางแผนโปรโมชันล่วงหน้าได้ - แดชบอร์ดรายได้การท่องเที่ยว (Tourism Receipts)
ช่วยเจาะโครงสร้างการใช้จ่าย (เช่น ที่พัก อาหาร กิจกรรม ของฝาก) เพื่อนำไปกำหนด ราคา แพ็กเกจ ดีลพาร์ตเนอร์ ให้สอดคล้องพฤติกรรมจริง เปลี่ยน “จำนวนแขก” ให้กลายเป็น “มูลค่าเพิ่มต่อทริป” - แดชบอร์ดการเคลื่อนตัว (Mobility/Distribution)
เชื่อมข้อมูลจากการแจ้งที่พักและการเข้าประเทศ แสดง “กระแสการย้ายที่” ของนักท่องเที่ยวระหว่างอำเภอ/ชุมชน เอื้อให้รัฐ–เอกชนวาง นโยบายกระจายตัว ลดการหนาแน่นเฉพาะจุด และดันแหล่งท่องเที่ยวรองให้ “ขึ้นชาร์ต” - แดชบอร์ดความคิดเห็นนักท่องเที่ยว (Review Insights)
วิเคราะห์ความเห็นจากแพลตฟอร์มรีวิวระดับโลกอย่าง Tripadvisor ให้เห็น “สิ่งที่คนรัก–สิ่งที่คนบ่น–สิ่งที่คนกำลังหา” ในพื้นที่ เพื่อใช้ปรับปรุงบริการแบบ พรุ่งนี้ทำได้เลย
Key Concept Tourist Journey
หัวใจของ Travel Link คือการนำรอยเท้าดิจิทัลในเส้นทางการเดินทาง ค้นหาข้อมูลตัดสินใจ จอง–เช็กอิน–ทำกิจกรรม–เขียนรีวิว มาประมวลผลเชิงสถิติภายใต้กฎหมายและหลักคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล เพื่อช่วยให้ผู้ประกอบการ เข้าใจ “เหตุผล” ของพฤติกรรม มากกว่าแค่ “ตัวเลขปลายทาง” ผลคือกลยุทธ์ที่ ตรงกลุ่มตรงเวลาตรงบริบท
“เพลย์บุ๊ก 7 วัน” สำหรับผู้ประกอบการ ทำอย่างไรให้ข้อมูลแปลงเป็นยอดขาย
เพื่อให้ข้อมูลไม่ค้างอยู่บนจอ ทีมวิทยากรถ่ายทอดเพลย์บุ๊กปฏิบัติการที่ผู้ประกอบการสามารถเริ่มได้ทันที
- วันที่ 1 – รู้จักตลาดหลัก–ตลาดรอง
เปิดแดชบอร์ด Inbound เลือก 6 ชาติเป้าหมาย (เช่น เกาหลี,อินเดีย,ไต้หวัน,เวียดนาม,มาเลเซีย,ตะวันออกกลาง) ดูเทรนด์เข้าช่วง ก.ย.–พ.ย. แล้วไล่ดูพฤติกรรมจองล่วงหน้าเพื่อจัดคิวโปรโมชัน - วันที่ 2 – รีแพ็กเกจตามพฤติกรรมจ่าย
ใช้แดชบอร์ด Receipts ดูว่าแต่ละกลุ่มใช้จ่ายกับ ที่พัก/อาหาร/กิจกรรม สัดส่วนเท่าไร ออกแพ็กเกจ “ยืดระยะคุ้มค่า” (Stay Longer–Pay Smarter) รับมือราคาตั๋วสูงด้วย “มูลค่าเพิ่มในเมือง” - วันที่ 3 – กระจายตัวเล่าเรื่องชุมชน
เช็กแดชบอร์ด Mobility กำหนดเส้นทางใหม่เชื่อมแหล่งรอง (เช่น สันกำแพง,แม่ออน,หางดง,แม่ริม) ร้อยเป็น One Day Story ที่สะท้อนอัตลักษณ์ หัตถกรรม อาหารท้องถิ่น - วันที่ 4 – ปรับบริการจากเสียงลูกค้า
อ่าน Review Insights สกัด 3 คำชม–3 คำบ่น–3 คำขอ ตอบสนองทันที เช่น ป้ายหลายภาษา/ชำระเงินดิจิทัล/เมนูมังสวิรัติ–ฮาลาล–เจ เพิ่มโอกาส “ซื้อซ้ำบอกต่อ” - วันที่ 5 – ยิงคอนเทนต์ตามจังหวะจริง
ผูกข้อมูลการเดินทางกับปฏิทินกิจกรรม (พิธีสืบชะตา 9 ก.ย., ดอยคำ 27 ก.ย., ยี่เป็ง พ.ย.) เพื่อวางคอนเทนต์และงบโฆษณา “ก่อนคลื่นมา 2–3 สัปดาห์” - วันที่ 6 – ร่วมมือกันขาย (Co-Marketing)
จับมือธุรกิจรอบๆ (คาเฟ่–เวิร์กช็อป–ร้านของฝาก–สตูดิโอภาพ) รวมเป็นแพ็กเกจ “Local Value Chain” เพิ่มค่าใช้จ่ายต่อหัว แบ่งส่วนลดแบบวิน–วิน - วันที่ 7 – วัดผล–เรียนรู้–ทำซ้ำ
ตั้ง KPI ง่ายๆ: อัตราการเข้าพัก, วันพักเฉลี่ย, รายได้ต่อห้อง, ค่าใช้จ่ายต่อหัว, คะแนนรีวิว ย้อนดูผลทุกสัปดาห์ ปรับกระสุนการตลาดให้แม่นขึ้นเรื่อยๆ
Data for Good จากผลประโยชน์ธุรกิจ สู่ผลประโยชน์สาธารณะ
Travel Link ไม่ได้ออกแบบมาเพื่อธุรกิจเท่านั้น แต่รองรับการใช้ประโยชน์เชิงนโยบาย คณะทำงานท้องถิ่น ใช้ข้อมูลระบุจุดแออัด วาง มาตรการกระจายตัว ลดความเสี่ยง Over-tourism และผสานข้อมูลสาธารณสุข/สิ่งแวดล้อม เช่น ช่วง PM 2.5 สูง ให้แนะนำกิจกรรมในร่ม–พิพิธภัณฑ์–ศิลปะร่วมสมัย ลดผลกระทบต่อสุขภาพนักท่องเที่ยวและชุมชน ขณะที่เทศกาลใหญ่ เช่น ยี่เป็ง–สงกรานต์ สามารถวางแผนจัดการขยะและจราจรได้แม่นยำขึ้น
ทำไม “แพลตฟอร์มรวมศูนย์” จึงสำคัญ
ปัญหาใหญ่ของข้อมูลท่องเที่ยวคือ “กระจัดกระจาย” อยู่หลายหน่วยงาน รูปแบบไฟล์แตกต่างกัน และอัปเดตคนละรอบเวลา Travel Link ทำหน้าที่เป็น “ชั้นเชื่อมชั้นแปล” (Integration & Interpretation Layer) รวบรวมข้อมูลจากแหล่งที่เชื่อถือได้ เช่น
- สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง (บช.ตม.) – สถิติผู้โดยสารขาเข้า
- กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา – รายได้–พฤติกรรมการใช้จ่าย
- ฐานข้อมูลการแจ้งที่พักแรม – การกระจายตัวในพื้นที่
- แพลตฟอร์มรีวิว – เสียงผู้ใช้จริง
แล้วแปลงเป็น “ภาพรวมที่อ่านง่าย” สำหรับผู้เริ่มต้น ขณะเดียวกันยังรักษามาตรฐาน ความปลอดภัย–ความเป็นส่วนตัว–ความถูกต้อง ตามกรอบกฎหมายไทย
เส้นชัยร่วมกัน Smart Tourism City = เมืองที่ “ข้อมูลทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น”
ในท้ายที่สุด เมืองท่องเที่ยวที่เติบโตอย่างยั่งยืนไม่ใช่เมืองที่มีนักท่องเที่ยว “มากที่สุด” แต่เป็นเมืองที่ทำให้ ผู้มาเยือน–ผู้ประกอบการ–คนท้องถิ่น มีประสบการณ์ที่ดีไปพร้อมกัน การเปิดเวทีอบรมครั้งนี้สะท้อนบทบาทใหม่ของเชียงใหม่ที่พร้อม “คิดด้วยข้อมูล–ทำงานด้วยเครือข่าย–ขับเคลื่อนด้วยคุณค่า” และ Travel Link คือชิ้นส่วนสำคัญของภาพใหญ่ดังกล่าว
ประโยคชวนคิด: หากเชียงใหม่เพิ่ม “วันพักเฉลี่ย” อีกเพียง 0.5 วัน ในกลุ่มตลาดที่เติบโตเร็ว (เช่น เกาหลี,อินเดีย,ตะวันออกกลาง) โดยอาศัยการออกแบบแพ็กเกจจากข้อมูลจริง เม็ดเงิน “มูลค่าเพิ่ม” ที่ไหลเข้าสู่เครือข่ายท้องถิ่นจะพุ่งขึ้นเท่าไร และใครบ้างที่ได้ประโยชน์เมื่อเงินหมุนในเมืองนานขึ้น?
Call to Action (สำหรับผู้ประกอบการและหน่วยงานในพื้นที่)
- สมัครและทดลองใช้ Travel Link: ติดต่อ สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) ผ่านช่องทางทางการ เพื่อรับคู่มือเริ่มต้นและตารางอบรมรุ่นถัดไป
- ตั้งทีมข้อมูลเล็กๆ ในองค์กร: แม้มีเพียง 1–2 คน ก็เพียงพอสำหรับการดึงข้อมูล–อ่านแดชบอร์ด–สรุปเป็นแผนรายเดือน
- จับมือกันเป็นคลัสเตอร์: ใช้ข้อมูลเดียวกัน มองภาพเดียวกัน แล้วออกแพ็กเกจร่วมกัน “ทั้งซอยโตไปด้วยกัน”
- ให้ฟีดแบ็ก: แจ้งความต้องการฟีเจอร์/ข้อมูลเพิ่มเติม เพื่อให้แพลตฟอร์มตอบโจทย์พื้นที่ได้ลึกขึ้น
เชียงใหม่กำลังยืนอยู่หน้าประตูของ “การเติบโตระยะที่สอง” จากการเรียกคนกลับมา สู่ การเพิ่มมูลค่าคุณภาพความยั่งยืน การที่ สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) นำ Travel Link ลงพื้นที่ พร้อมสร้างทักษะการใช้ข้อมูลแก่ผู้ประกอบการ คือภาพของ Advertorial แห่งการเปลี่ยนผ่าน ที่ไม่ได้บอกเพียงว่า “มีเครื่องมือ” แต่กำลังสอนให้ “ใช้เครื่องมือจนเกิดผล” และเมื่อข้อมูลถูกนำไปใช้จริงตั้งแต่ระดับร้าน–ย่าน–เมือง เชียงใหม่ก็เข้าใกล้เป้าหมาย Smart Tourism City ที่คนมาเยือนประทับใจ ธุรกิจเดินหน้า และชุมชนอยู่ดีมีสุขพร้อมรับฤดูกาลท่องเที่ยวที่กำลังจะมาถึง
เครดิตภาพและข้อมูลจาก :
- สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) – ข้อมูลเชิงระบบและคุณลักษณะของแพลตฟอร์ม Travel Link, เอกสารแนะนำระบบและสไลด์อบรม “การใช้ประโยชน์จากข้อมูลด้านการท่องเที่ยวสำหรับผู้เริ่มต้น” (เชียงใหม่, 21 ส.ค. 2568)
- สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง (บช.ตม.)
- กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
- การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.)
- กรมควบคุมมลพิษ (คพ.)
- บริษัท ท่าอากาศยานไทย จำกัด (มหาชน) – AOT / ท่าอากาศยานเชียงใหม่
- Etihad Airways (ข่าวประชาสัมพันธ์/ประกาศตารางบิน)
- Tripadvisor / แพลตฟอร์มรีวิวท่องเที่ยวสากล
- สมาคมธุรกิจการท่องเที่ยวเชียงใหม่
NEWS UPDATE
