
องค์กรต่อต้านคอร์รัปชันฯ เปิดโปง “3 ปีศาจ” ทำโครงการก่อสร้างรัฐร้างทั่วประเทศ: เจ้าหน้าที่รัฐ-ผู้รับเหมา-คอร์รัปชัน ชวนจับตาอาคารสำนักงบฯ และ กสทช.
ประเทศไทย, 7 พฤษภาคม 2568 – จากรายงานข่าวล่าสุดที่เปิดเผยโดยองค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) นำโดย นายมานะ นิมิตรมงคล ประธานองค์กร ได้สะท้อนภาพความล้มเหลวของระบบราชการไทยผ่านโครงการก่อสร้างของหน่วยงานภาครัฐหลายโครงการที่ล้มเหลว ถูกทิ้งร้าง หรือดำเนินการไม่แล้วเสร็จ โดยเฉพาะสองโครงการสำคัญ ได้แก่ อาคารสำนักงบประมาณ มูลค่า 2,100 ล้านบาท และอาคารสำนักงาน กสทช. มูลค่า 2,600 ล้านบาท ซึ่งยังไม่แล้วเสร็จ ทั้งที่ใช้งบประมาณภาษีประชาชนจำนวนมหาศาล
ต้นตอของปัญหา ปีศาจสามตนในระบบราชการ
องค์กรต่อต้านคอร์รัปชันฯ ระบุว่า ต้นเหตุของปัญหาดังกล่าวเกิดจาก 3 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ (1) เจ้าหน้าที่รัฐ (2) ผู้รับเหมา และ (3) การทุจริตคอร์รัปชัน โดยทั้งสามกลุ่มมีพฤติกรรมที่เอื้อซึ่งกันและกันจนก่อให้เกิดปัญหาสะสมยืดเยื้อในระบบราชการไทย
นายมานะ ยกตัวอย่างกรณีที่สะท้อนภาพความล้มเหลว เช่น โครงการบ่อบำบัดน้ำเสียคลองด่าน จังหวัดสมุทรปราการ มูลค่ากว่า 30,000 ล้านบาท ซึ่งถูกศาลชี้ว่ามีการสมคบคิดระหว่างนักการเมือง ข้าราชการ และผู้รับเหมา โครงการก่อสร้างสถานีตำรวจ 396 แห่งทั่วประเทศ มูลค่า 5,848 ล้านบาท ที่มีการฮั้วประมูล และโครงการอควาเรียม “หอยสังข์” จังหวัดสงขลา มูลค่า 1,400 ล้านบาท ที่มีข้าราชการระดับสูงของกระทรวงศึกษาธิการเข้าไปมีส่วนร่วมในการทุจริต
เจาะลึกปัญหาเจ้าหน้าที่รัฐ
จากการตรวจสอบพบว่า เจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้องในแต่ละโครงการมีความผิดพลาดหรือขาดประสิทธิภาพหลายประการ ได้แก่
- แบบก่อสร้างไม่ชัดเจน และมีการขอแก้แบบเพิ่มภาระให้ผู้รับเหมา
- การเบิกจ่ายงบประมาณล่าช้า เช่น กรณีสถานการณ์โควิด-19
- ขาดประสบการณ์ในการบริหารงานก่อสร้าง ส่งผลให้มีการอนุมัติล่าช้า
- ไม่มีความรู้ความเข้าใจในเชิงเทคนิค ทำให้ควบคุมงานไม่ได้
- การแบ่งงวดงานไม่สอดคล้องกับความคืบหน้า ทำให้เงินไม่เพียงพอ
- หน่วยงานมีความล่าช้าในการส่งมอบพื้นที่หรือขั้นตอนทางกฎหมาย
- การสั่งงานด้วยวาจาโดยไม่มีเอกสารทางราชการรองรับ
ปัญหาฝั่งผู้รับเหมา ตั้งใจทิ้งงาน-บริหารล้มเหลว
ด้านผู้รับเหมาก็มีจุดอ่อนชัดเจน ได้แก่:
- ขาดประสบการณ์หรือรับงานมากเกินไป
- รับงานในราคาต่ำเกินความจริง ส่งผลให้ทุนไม่พอ
- ต้นทุนวัสดุเพิ่มสูงเกินกว่าที่คาดการณ์
- ขาดแรงงานหรือทีมช่าง
- บางรายตั้งใจทิ้งงานหลังได้รับเงินงวดที่ต้องการ
- มีกรณีถูกโกง เช่น จากนายหน้าหรือผู้มีอิทธิพลในพื้นที่
พฤติกรรมคอร์รัปชัน ระบบที่เปิดช่องให้โกงได้ทุกขั้นตอน
พฤติกรรมคอร์รัปชันเกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง เช่น:
- จ่ายเงินใต้โต๊ะเพื่อฮั้วประมูลหรือให้ผ่าน TOR
- จ่ายเพื่อเร่งการอนุมัติวัสดุ/แผนงาน
- ล็อกสเปกวัสดุแบบที่ผู้รับเหมาหาไม่ได้
- เจ้าหน้าที่กลั่นแกล้งหากผู้รับเหมาไม่เข้าระบบ
- ถูกรีดไถจากหน่วยงานอื่นที่อ้างตัวมีอำนาจ
กรณีศึกษา อาคารสำนักงบประมาณและ กสทช.
สองโครงการนี้สะท้อนภาพความล้มเหลวอย่างชัดเจน ทั้งในด้านงบประมาณและการบริหารงาน ผู้รับเหมาทิ้งงานเนื่องจากเจอเงื่อนไขรัดกุม ไม่สามารถ “ขอแก้แบบ” หรือ “ลดสเปก” ได้เหมือนในอดีต ส่งผลให้งานสะดุดและจำเป็นต้องจัดหาผู้รับเหมารายใหม่ ทำให้โครงการล่าช้าและใช้งบเพิ่ม
ปัญหาเชิงโครงสร้างและความรับผิดชอบที่ไม่มีใครรับ
โครงการก่อสร้างภาครัฐเป็นกลไกสำคัญในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน แต่เมื่อมีการโกง หรือล้มเหลวในการบริหาร การฟ้องร้องค่าเสียหายจึงกลายเป็นเพียงเครื่องมือที่ไม่คุ้มทุน เพราะผลลัพธ์คือโครงการที่ไม่เสร็จ เงินที่สูญเปล่า และประชาชนเสียประโยชน์
นายมานะระบุว่า “ผู้รับเหมาที่ดีมีอยู่มาก แต่ ‘ปีศาจ’ ที่ไม่เคยหายไปคือ ข้าราชการและนักการเมืองที่ใช้ช่องโหว่ของระบบเพื่อกอบโกยให้ตัวเองและพวกพ้อง”
สถิติและตัวเลขที่เกี่ยวข้อง
- มูลค่าโครงการบ่อบำบัดน้ำเสียคลองด่าน: 30,000 ล้านบาท
- มูลค่าโครงการสถานีตำรวจ 396 แห่ง: 5,848 ล้านบาท
- มูลค่าโครงการอควาเรียมสงขลา: 1,400 ล้านบาท
- มูลค่าโครงการอาคารสำนักงานสำนักงบประมาณ: 2,100 ล้านบาท
- มูลค่าโครงการอาคารสำนักงาน กสทช.: 2,600 ล้านบาท
- ค่าเสียหายจากการก่อสร้างรัฐล้มเหลวเฉลี่ยต่อปีในไทย (ข้อมูลจาก TDRI ปี 2565): ประมาณ 15,000 ล้านบาทต่อปี
เครดิตภาพและข้อมูลจาก :
- องค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย)
- รายงานพิเศษจาก TDRI (2565)
- ข่าวประชาสัมพันธ์ภาครัฐ
- สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน
- สำนักข่าวไทยพีบีเอส / มติชน / ไทยรัฐ / ผู้จัดการออนไลน์