นิด้าโพลเผย คนไทยส่วนใหญ่ไม่รู้ความหมายวันสำคัญทางพุทธศาสนา
สำรวจการรับรู้วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาในกลุ่มคนไทย
ประเทศไทย,12 พฤษภาคม 2568 – ข้อมูลศูนย์สำรวจความคิดเห็น “นิด้าโพล” จากสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) เปิดเผยผลสำรวจในหัวข้อ “จำวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาได้ไหม” โดยเก็บข้อมูลจากประชาชนชาวไทยที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป และนับถือศาสนาพุทธ รวมจำนวนทั้งสิ้น 1,310 หน่วยตัวอย่าง ระหว่างวันที่ 2-5 พฤษภาคม 2568 ครอบคลุมทุกระดับการศึกษา อาชีพ และรายได้จากทั่วประเทศ โดยใช้การสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน (Multi-stage Sampling) และกำหนดค่าความคลาดเคลื่อนไม่เกิน 0.05 ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 97.0
ประชาชนส่วนใหญ่ไม่ทราบความสำคัญวันมาฆบูชา
จากผลสำรวจพบว่า เมื่อสอบถามประชาชนถึงการรับรู้ถึงความสำคัญของวันมาฆบูชา ซึ่งถือเป็นหนึ่งในวันสำคัญที่มีประวัติศาสตร์และความหมายสำคัญในพุทธศาสนา พบว่ามีประชาชนเพียงร้อยละ 40.38 ที่ตอบว่าทราบถึงความสำคัญ ขณะที่อีกร้อยละ 59.62 ระบุว่า ไม่ทราบถึงที่มาและความสำคัญของวันนี้แต่อย่างใด ซึ่งสะท้อนถึงการขาดความตระหนักรู้ในระดับประชาชนทั่วไปที่ยังอยู่ในเกณฑ์ต่ำมาก
วันวิสาขบูชายังไม่เป็นที่รู้จักในวงกว้าง
เมื่อสำรวจในหัวข้อของวันวิสาขบูชา ซึ่งเป็นวันสำคัญที่ระลึกถึงการประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานของพระพุทธเจ้า ถือเป็นวันสำคัญระดับสากลที่ได้รับการรับรองจากสหประชาชาติ ผลสำรวจปรากฏว่า มีประชาชนร้อยละ 47.94 ระบุว่าทราบความหมายของวันวิสาขบูชา ในขณะที่ร้อยละ 52.06 ตอบว่าไม่ทราบ สะท้อนให้เห็นว่า แม้วันวิสาขบูชาจะมีความสำคัญและได้รับการเผยแพร่ในวงกว้างแล้ว แต่ยังไม่สามารถทำให้ประชาชนส่วนใหญ่เข้าใจถึงแก่นแท้ของวันดังกล่าวได้
วันอาสาฬหบูชา ประชาชนรับรู้น้อยที่สุด
ด้านวันอาสาฬหบูชา ซึ่งเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนาและเกิดพระสงฆ์รูปแรกในพุทธศาสนา กลับพบว่า ประชาชนมีการรับรู้ต่ำที่สุดเมื่อเทียบกับวันสำคัญอื่น ๆ มีประชาชนเพียงร้อยละ 26.87 เท่านั้นที่ตอบว่าทราบ ขณะที่ร้อยละ 73.13 ไม่ทราบถึงที่มาและความสำคัญของวันนี้เลย ถือว่าเป็นประเด็นที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องให้ความสนใจอย่างเร่งด่วนเพื่อให้ประชาชนเข้าใจและตระหนักถึงความสำคัญมากขึ้น
ประชาชนรู้จักวันเข้าพรรษามากที่สุด
ในทางตรงกันข้าม เมื่อสำรวจเกี่ยวกับวันเข้าพรรษา ผลสำรวจพบว่า มีประชาชนสูงถึงร้อยละ 77.94 ตอบว่าทราบถึงความสำคัญของวันเข้าพรรษา ซึ่งถือเป็นวันสำคัญที่ชาวพุทธส่วนใหญ่มีกิจกรรมที่ชัดเจน เช่น การถวายเทียนพรรษา และพิธีกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ขณะที่มีเพียงร้อยละ 22.06 เท่านั้นที่ตอบว่าไม่ทราบ จึงแสดงให้เห็นถึงความสำเร็จของการเผยแพร่และสืบทอดประเพณีที่เกี่ยวข้องกับวันเข้าพรรษาได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าวันสำคัญอื่นๆ
การทำงานของสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติยังไม่โดดเด่น
นอกจากนี้ ยังมีการสำรวจความคิดเห็นเกี่ยวกับความพึงพอใจของประชาชนต่อการทำงานของสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ซึ่งมีหน้าที่หลักในการส่งเสริมและอนุรักษ์พุทธศาสนาในประเทศไทย ผลสำรวจพบว่า ประชาชนร้อยละ 43.12 ระบุว่า ค่อนข้างพอใจกับผลงานของสำนักงาน รองลงมาร้อยละ 29.85 ตอบว่าไม่ค่อยพอใจ ขณะที่ร้อยละ 15.73 ตอบว่าพอใจมาก และร้อยละ 11.30 ตอบว่าไม่พอใจเลย
วิเคราะห์สถานการณ์และแนวทางแก้ไข
ผลสำรวจที่ออกมาในครั้งนี้ชี้ให้เห็นถึงปัญหาการขาดความตระหนักรู้ของประชาชนเกี่ยวกับวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาอย่างชัดเจน ซึ่งมีแนวโน้มลดลงต่อเนื่องจากอดีต การที่ประชาชนส่วนใหญ่ไม่ทราบที่มาและความสำคัญของวันสำคัญทางศาสนา ส่งผลให้วัฒนธรรมและประเพณีที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาเสื่อมถอยลง และอาจส่งผลกระทบต่อคุณค่าทางจริยธรรมและคุณธรรมในสังคมไทยได้ในระยะยาว
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ และกระทรวงวัฒนธรรม ควรร่วมมือกันจัดกิจกรรมเผยแพร่ข้อมูลความรู้เกี่ยวกับวันสำคัญทางศาสนาให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ผ่านช่องทางที่เข้าถึงประชาชนกลุ่มต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น เช่น สื่อออนไลน์ โซเชียลมีเดีย และสถานศึกษา เพื่อสร้างการรับรู้ที่กว้างขวางและลึกซึ้งมากขึ้น
สถิติที่เกี่ยวข้อง
ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติ (2567) ระบุว่า ประเทศไทยมีประชากรที่นับถือศาสนาพุทธประมาณ 93% ของประชากรทั้งประเทศ แต่กลับมีประชากรที่สามารถอธิบายความหมายวันสำคัญทางพุทธศาสนาอย่างถูกต้องและชัดเจนน้อยกว่า 50% โดยเฉลี่ย ซึ่งสะท้อนถึงปัญหาด้านการสื่อสารและการให้ความรู้ที่ยังไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ (ที่มา: รายงานสำรวจทางสังคมและวัฒนธรรม สำนักงานสถิติแห่งชาติ, 2567)
เครดิตภาพและข้อมูลจาก :
- สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า)
- ายงานสำรวจทางสังคมและวัฒนธรรม สำนักงานสถิติแห่งชาติ, 2567
NEWS UPDATE
