รู้จัก NOTAM และพื้นที่อากาศอันตราย เรื่องสำคัญที่นักบินต้องรู้

NOTAM หรือ “Notice to Air Mission” คือเครื่องมือประกาศข้อมูลสำคัญแบบเรียลไทม์ให้บุคลากรด้านการบินได้รับทราบ ไม่ว่าจะเป็นนักบิน เจ้าหน้าที่ควบคุมการจราจรทางอากาศ หรือผู้จัดตารางการบิน ซึ่งอาจเกี่ยวกับการปิด-เปิดพื้นที่ห้วงอากาศชั่วคราว หรือการเปลี่ยนแปลงกฎระเบียบหรือขั้นตอนต่างๆ

โดยโครงสร้างของ NOTAM จะประกอบด้วยรหัสข้อมูลที่ครอบคลุมเรื่องสถานที่ เวลา เงื่อนไข และข้อควรระวังเฉพาะจุด เพื่อความปลอดภัยสูงสุดในการปฏิบัติการบิน นอกจากนี้ พื้นที่อากาศที่ถูกประกาศเป็น “Danger Area” หรือพื้นที่อันตราย จะถูกใช้ในการซ้อมรบ การทดสอบอาวุธ หรือเมื่อเกิดสถานการณ์พิเศษ เช่น ความไม่สงบชายแดน เครนก่อสร้าง เถ้าภูเขาไฟ หรือเหตุฉุกเฉินทางอากาศอื่นๆ

ประเทศไทยเองมีการจำแนกห้วงอากาศพิเศษตามมาตรฐาน ICAO ได้แก่ พื้นที่หวงห้ามเด็ดขาด (Prohibited Area), พื้นที่หวงห้ามเฉพาะ (Restricted Area) และพื้นที่อันตราย (Danger Area) ซึ่งแต่ละพื้นที่จะมีระดับความเข้มงวดและข้อกำหนดในการใช้งานแตกต่างกัน

ช่องทางการเข้าถึงข้อมูล NOTAM ในไทย

การบริหารจัดการและออกประกาศ NOTAM ในไทยอยู่ในความดูแลของ CAAT และบริษัทวิทยุการบินฯ โดยร่วมกับกองทัพและศูนย์บริหารจัดการห้วงอากาศ (AMC) ผู้ปฏิบัติการและนักบินสามารถตรวจสอบข้อมูลผ่านระบบ eIAIP Portal (ais.caat.or.th) หรือ AEROTHAI NOTAM List ได้โดยตรง นอกจากนี้ สำนักงานรายงานบริการจราจรทางอากาศ (ARO) ยังมีบทบาทในการแจ้งข้อมูลแบบเรียลไทม์กับผู้ปฏิบัติงาน

อย่างไรก็ตาม ในมุมประชาชนทั่วไปและผู้ประกอบการโดรน ยังมีความท้าทายด้านการเข้าถึงข้อมูลแบบเรียลไทม์ที่ใช้งานง่าย ซึ่งเป็นประเด็นที่ควรได้รับการพัฒนาเพิ่มเติมเพื่อประโยชน์สูงสุดในยุคที่เทคโนโลยีการบินและโดรนขยายตัวอย่างรวดเร็ว

ผลกระทบทางเศรษฐกิจ ไม่มียกเลิกเที่ยวบิน แต่ต้นทุนสายการบินเพิ่มขึ้น

แม้จะไม่กระทบเที่ยวบินหรือทำให้ผู้โดยสารตกค้างหรือเกิดความล่าช้าอย่างมีนัยสำคัญ แต่การปรับเปลี่ยนเส้นทางบินเพื่อหลีกเลี่ยงพื้นที่ห้วงอากาศอันตราย อาจทำให้ใช้เวลาบินนานขึ้นและสิ้นเปลืองเชื้อเพลิงมากขึ้น นำไปสู่ต้นทุนทางเศรษฐกิจที่สายการบินต้องแบกรับโดยอ้อม อย่างไรก็ตาม มาตรการเหล่านี้ถือเป็นมาตรฐานสากลที่จำเป็นเพื่อรักษาความปลอดภัยสูงสุดของการเดินทางทางอากาศ

ตัวอย่างความพร้อมรับมือวิกฤตในระบบการบินไทย

เหตุการณ์ NOTAM จากสถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชาในครั้งนี้ สะท้อนถึงความพร้อมในการรับมือเหตุการณ์ไม่คาดฝันของหน่วยงานการบินไทยที่มีการบริหารจัดการอย่างมีประสิทธิภาพ สามารถสื่อสารและประสานงานระหว่างประเทศได้อย่างรวดเร็ว โดยยังคงให้ความมั่นใจแก่ประชาชนว่าการเดินทางปลอดภัยและราบรื่น

ทั้งนี้ นอกจากการบริหารจัดการแบบมืออาชีพแล้ว การพัฒนาเครื่องมือและช่องทางการสื่อสารข้อมูลเชิงลึกสำหรับผู้ใช้ห้วงอากาศทั่วไป รวมถึงผู้ประกอบการโดรน ก็เป็นสิ่งสำคัญเพื่อยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยและการใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพต่อไปในอนาคต