AROUND CHIANG RAI, NEWS UPDATE

การคัดค้านของประชาชน

Nakorn Chiang Rai News
June 7, 2025

ประชาชนเชียงของลุกคัดค้านสร้างที่ว่าการอำเภอแห่งใหม่กลาง “ข่วงเมือง” – ชี้ละเมิดภูมิทัศน์วัฒนธรรม เสี่ยงเสียสมดุลเชิงพื้นที่ระยะยาว

เชียงราย, 7 มิถุนายน 2568 – การก่อสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอเชียงของแห่งใหม่ มูลค่างบประมาณกว่า 29 ล้านบาท กลายเป็นประเด็นร้อนในพื้นที่อำเภอชายแดนริมโขงอย่างเชียงของ เมื่อภาคประชาชนลุกขึ้นคัดค้าน “จุดที่ตั้ง” ที่หน่วยงานภาครัฐเลือกใช้พื้นที่ “ข่วงวัฒนธรรม” ซึ่งเป็นพื้นที่จัดพิธีกรรมราชพิธีสำคัญในอดีต พร้อมเตรียมยื่นหนังสือและรายชื่อประชาชนเสนอขอย้ายจุดก่อสร้างโดยชี้ว่า “ยังไม่สายเกินแก้”

จุดเริ่มต้นของโครงการ – งบก่อสร้าง 29 ล้านบาท และความตั้งใจสร้างศูนย์กลางราชการ

โครงการก่อสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอเชียงของหลังใหม่ ได้รับงบประมาณจากภาครัฐ จำนวน 29,087,000 บาท เพื่อใช้ในการก่อสร้างอาคารสูง 3 ชั้น ตามแบบแปลนของกรมโยธาธิการและผังเมือง โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เป็นศูนย์กลางงานบริการประชาชนอย่างมีประสิทธิภาพ รองรับการขยายตัวของเมืองและเพิ่มความสะดวกในการเข้าถึงของประชาชน

ที่ตั้งที่ได้รับการอนุมัติให้ก่อสร้างคือ “จุดที่ 5” บริเวณ “ข่วงวัฒนธรรม” ซึ่งตั้งอยู่หลังป้ายที่ว่าการอำเภอ ติดกับถนนสายหลัก โดยเจ้าหน้าที่ให้เหตุผลว่าเป็นพื้นที่เปิดโล่ง เข้าออกสะดวก และสามารถรองรับกิจกรรมต่าง ๆ ได้ในอนาคต

เสียงสะท้อนจากประชาชน – “ทำลายข่วงเมือง คือทำลายสมดุลวัฒนธรรม”

อย่างไรก็ตาม การเลือกจุดที่ 5 เป็นสถานที่ก่อสร้าง กลับจุดกระแสความไม่พอใจในหมู่ประชาชนชาวเชียงของทันที โดยมีการจัดเวทีภาคประชาสังคม เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2568 ที่ผ่านมา ณ โฮงเฮียนแม่น้ำของ ภายใต้หัวข้อ “คัดค้านตำแหน่งการจัดวางจุดก่อสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอเชียงของ” โดยมีผู้นำชุมชน ผู้ทรงคุณวุฒิ และองค์กรท้องถิ่นเข้าร่วม

ที่ประชุมมีมติไม่เห็นด้วยกับการเลือกใช้พื้นที่ข่วงวัฒนธรรม โดยให้เหตุผลหลัก 3 ประการ ได้แก่

ข่วงวัฒนธรรมเป็นพื้นที่ประกอบราชพิธี รัฐพิธี และกิจกรรมชุมชนระดับสำคัญ ที่สะท้อนอัตลักษณ์ของเชียงของมาตลอดหลายทศวรรษ
การก่อสร้างอาคารราชการในพื้นที่ดังกล่าวเสี่ยงบดบังภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรม ทำลายสมดุลเชิงกายภาพ และกระทบต่อการจัดกิจกรรมสาธารณะของชุมชนในอนาคต
มีพื้นที่อื่นที่เหมาะสมกว่า ได้แก่ “จุด B” ซึ่งเป็นเวทีเดิมของข่วงวัฒนธรรม สามารถปรับใช้โดยไม่กระทบแกนวัฒนธรรมเดิม

นอกจากนี้ ยังได้มีการจัดทำแบบฟอร์มลงชื่อคัดค้าน ทั้งแบบออนไลน์ผ่าน Google Form และเอกสารลงชื่อที่รวบรวม ณ โฮงเฮียนแม่น้ำของ พร้อมเปิดให้ประชาชนส่งรายชื่อภายในวันที่ 8 มิถุนายน ก่อนเวลา 15.00 น.

ความเร่งรีบที่ประชาชนมองว่า “สวนทางการมีส่วนร่วม”

ประชาชนจำนวนหนึ่งตั้งข้อสังเกตว่า การเร่งรัดปิดพื้นที่ข่วงวัฒนธรรมเพื่อเตรียมก่อสร้างอาคาร โดยไม่รอผลการรับฟังความคิดเห็นหรือจัดประชุมสาธารณะอย่างเปิดเผยนั้น เป็นการละเมิดหลักธรรมาภิบาลด้านการมีส่วนร่วมของชุมชน ทั้งที่ “ข่วงเมือง” เป็นสมบัติร่วมทางสังคม ไม่ใช่เพียงพื้นที่ราชการ

การตัดสินใจที่ไม่ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วม อาจไม่เพียงสร้างความขัดแย้งในระยะสั้น แต่ยังอาจนำไปสู่การตั้งคำถามในระยะยาวว่า เมืองชายแดนที่กำลังเติบโตเชิงเศรษฐกิจควรเติบโต “บนฐานวัฒนธรรมที่มั่นคง” หรือ “บนผลประโยชน์เชิงโครงสร้างที่เร่งด่วน”

ข่วงวัฒนธรรมไม่ใช่แค่พื้นที่ว่าง แต่คือหัวใจของเมือง

เชียงของไม่ใช่แค่ “เมืองผ่าน” ระหว่างการค้าไทย-ลาว แต่คือ “เมืองชุมชนวัฒนธรรม” ที่ยังคงมีรากของการใช้พื้นที่ร่วมอย่างข่วงเมืองในพิธีผูกแขน ส่งเคราะห์ ไปจนถึงพิธีงานหลวง ทั้งยังเป็นสัญลักษณ์ความเป็นอัตลักษณ์ของเชียงของที่ไม่สามารถสร้างขึ้นใหม่ได้ด้วยโครงสร้างคอนกรีต

ข้อถกเถียงครั้งนี้จึงไม่ได้จำกัดอยู่เพียงในระดับการวางผังอาคาร แต่เป็นสัญญาณเตือนว่า การพัฒนาเมืองที่ละเลยมิติทางวัฒนธรรม อาจย้อนกลับมากระทบต่อจิตวิญญาณของชุมชนในอนาคตอย่างยากเกินประเมิน

เมื่ออาคารราชการอาจขัดแย้งกับพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของชุมชน

แม้การสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอหลังใหม่จะเป็นภารกิจที่มีเหตุผลรองรับทั้งด้านบริหารจัดการราชการและความสะดวกของประชาชน แต่ตำแหน่งที่ตั้งอาจมีความสำคัญมากกว่าตัวอาคารเสียอีก หากละเลยบริบทเดิมของพื้นที่นั้น

เสียงเรียกร้องจากภาคประชาชนเชียงของจึงไม่ใช่แค่คำว่า “ไม่เอา” แต่คือคำถามว่า “ทำไมไม่คิดให้รอบด้าน” และเมื่อโครงการยังไม่เริ่มก่อสร้าง จึงยังมีโอกาสในการปรับแก้ให้เกิดผลประโยชน์ร่วมกันระหว่างภาครัฐและประชาชนอย่างแท้จริง

เครดิตภาพและข้อมูลจาก :

การประชุมภาคประชาสังคม “คัดค้านตำแหน่งก่อสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอเชียงของ” วันที่ 30 พฤษภาคม 2568 ณ โฮงเฮียนแม่น้ำของ
เพจ Chiang Khong TV (https://www.facebook.com/chiangkhongtv)
แบบแปลนและแผนผังการก่อสร้างของกรมโยธาธิการและผังเมือง
ข้อมูลชุมชนท้องถิ่นจากสำนักงานเทศบาลตำบลเวียงเชียงของ
สัมภาษณ์ผู้นำชุมชนและผู้ทรงคุณวุฒิในพื้นที่อำเภอเชียงของ
ประกาศเปิดลงชื่อคัดค้านออนไลน์: https://forms.gle/hiTiFYSAH8y3mPXp7