เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2567 สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญด้านสัตว์แพทย์ นักวิชาการ และผู้แทนองค์กรสื่อมวลชน จัดงานสัมมนาเพื่อหาแนวทางในการดูแลสวัสดิภาพสัตว์ที่ใช้ในการผลิตสื่อบันเทิง โดยมีเป้าหมายเพื่อป้องกันเหตุการณ์ที่สัตว์ได้รับอันตรายระหว่างการถ่ายทำซ้ำรอยเหตุการณ์ในอดีต
เหตุการณ์ที่เป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลง
การจัดสัมมนาครั้งนี้ เกิดขึ้นจากกรณีที่สังคมให้ความสนใจกับเหตุการณ์การใช้สัตว์ในการถ่ายทำละคร โดยเฉพาะกรณีของแมวที่ถูกวางยาสลบ ซึ่งสร้างความสะเทือนใจให้กับผู้คนเป็นอย่างมาก เหตุการณ์ดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงความจำเป็นในการมีมาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ชัดเจนในการดูแลสัตว์ที่ใช้ในการผลิตสื่อบันเทิง
ความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
ผู้เชี่ยวชาญด้านสัตว์แพทย์ได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการดูแลสุขภาพและสวัสดิภาพของสัตว์ที่ใช้ในการถ่ายทำ ไม่ว่าจะเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม นก หรือสัตว์เลื้อยคลาน การตรวจสุขภาพก่อนการถ่ายทำ การจัดเตรียมสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม และการดูแลโดยสัตวแพทย์อย่างใกล้ชิด เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง
นอกจากนี้ ผู้แทนจากวงการภาพยนตร์ยังได้แบ่งปันประสบการณ์ในการทำงานกับสัตว์ในกองถ่าย โดยเฉพาะในต่างประเทศ ซึ่งมีการกำหนดมาตรฐานและมีหน่วยงานที่รับผิดชอบในการดูแลสวัสดิภาพสัตว์โดยเฉพาะ ซึ่งเป็นสิ่งที่ประเทศไทยควรนำมาปรับใช้
ความเห็นของนักวิชาการ
นักมานุษยวิทยาได้ตั้งคำถามที่น่าสนใจเกี่ยวกับเส้นแบ่งระหว่างการใช้สัตว์เพื่อความบันเทิงและการละเมิดสิทธิสัตว์ โดยเฉพาะในยุคปัจจุบันที่ผู้คนมีความตระหนักถึงสวัสดิภาพสัตว์มากขึ้น
บทบาทของสื่อมวลชนและภาคประชาชน
สื่อมวลชนมีบทบาทสำคัญในการสร้างความตระหนักถึงปัญหาและผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้น ในขณะที่ภาคประชาชนก็มีส่วนร่วมในการตรวจสอบและติดตามการปฏิบัติตามมาตรฐานที่กำหนดขึ้น
กสทช.ไม่ได้มีหน้าที่แค่ลงโทษหรือไปทำอะไรตามแรงกดดันของสังคม
ศ.กิตติคุณ ดร.พิรงรอง รามสูต กสทช.ด้านกิจการโทรทัศน์ กล่าวว่าความสัมพันธ์ระหว่างคนกับสัตว์มีความสำคัญในสังคมไทย การกระทำที่กระทบสวัสดิภาพสัตว์จึงเป็นประเด็นที่มีความอ่อนไหวสูง ซึ่งสื่อมวลชนควรจะต้องให้คุณค่ากับเรื่องนี้ในการผลิตและนำเสนอเนื้อหา “กสทช.ไม่ได้มีหน้าที่แค่ลงโทษหรือไปทำอะไรตามแรงกดดันของสังคม แต่เรามองว่าทุกเรื่องเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้สื่อและสังคมสามารถเรียนรู้ได้มากขึ้น”
แม้จะไม่มีการทรมานสัตว์ ก็ต้องมีการดูแลสวัสดิภาพของสัตว์ให้ดี
รศ. น.สพ.ดร.สุดสรร ศิริไวทยพงศ์ จากคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า การใช้สัตว์ในกองถ่าย ไม่ใช่แค่สุนัขและแมวเท่านั้น แต่รวมถึงสัตว์ทุกชนิด เช่น ช้าง โค กระบือ และงู แม้จะไม่มีการทรมานสัตว์ ก็ต้องมีการดูแลสวัสดิภาพของสัตว์ให้ดี เพราะการกระทำทุกอย่างแม้เพียงการออกจากบ้านหรือพื้นที่ที่สัตว์คุ้นเคยก็สามารถก่อให้เกิดความเครียดและมีผลต่อกระบวนการทำงานของร่างกายสัตว์ได้ “สัตว์ทุกชนิดที่ไปเข้าฉาก ต้องตรวจร่างกายก่อนให้แน่ใจว่ามีสุขภาพแข็งแรง การขนส่งและการเดินทางเหมาะสม เมื่อถึงสถานที่ถ่ายทำ มีที่ให้เขาพักให้เหมาะสมแค่ไหน” รศ. น.สพ.ดร.สุดสรร กล่าว
การอบรมให้เชี่ยวชาญในการดูแลและฝึกสอนสัตว์ที่ต้องทำการแสดงอย่างใกล้ชิด
นางสาวษมาวีร์ พุ่มม่วง ทีมงานกองถ่ายภาพยนตร์ต่างประเทศที่ถ่ายทำในประเทศไทย โปรดิวเซอร์ภาพยนตร์อิสระ เจ้าของเพจ ‘วันละภาพ’ กล่าวว่า การทำงานกับกองถ่ายทำภาพยนตร์ของต่างประเทศและของไทยมีบริบทที่ยังค่อนข้างแตกต่างกันในหลายด้านด้วยกัน รวมถึงกฎระเบียบวิธีปฏิบัติและงบประมาณ ในกองถ่ายภาพยนตร์ต่างประเทศหากต้องมีสัตว์มาเข้าฉากจะมีผู้ทำงานในตำแหน่ง animal wrangler ซึ่งต้องมีใบประกอบวิชาชีพเข้าร่วมปฏิบัติงานด้วย โดยจะได้รับการอบรมให้เชี่ยวชาญในการดูแลและฝึกสอนสัตว์ที่ต้องทำการแสดงอย่างใกล้ชิด และมีความละเอียดอ่อนมาก
สำหรับภาพยนตร์จากประเทศสหรัฐอเมริกาจะมีหน่วยงานไม่แสวงหาผลกำไร (NGO) เช่น American Humane Association เข้ามามีส่วนร่วมสังเกตการณ์ ประเมินความเสี่ยง ดูแลและตรวจสอบอย่างละเอียดเพื่อความปลอดภัยและสวัสดิภาพของสัตว์นั้นๆ “ในกองถ่าย[ของไทย] ก็เคยมีการพูดคุยกันมานานว่าทุกสิ่งมีชีวิต แรงงานผู้ใหญ่ แรงงานเด็ก แรงงานสัตว์ ควรถูกยกระดับมาตรฐานชีวิตในการทำงาน อันที่จริงบ้านเราก็มีกฎหมายคุ้มครองอยู่แล้วแต่ขาดการตรวจสอบ ดูแล บังคับใช้ จึงเหมือนกับยังลอยๆ อยู่ ขาดหน่วยงานกลางที่จะมากำกับดูแลอุตสาหกรรมสร้างสรรค์”
“สิ่งที่น่ากลัวคือภาพจำที่จำได้
“เกิดเส้นจริยธรรม บางๆ พื้นที่สินค้ากับพื้นที่ความเป็นสัตว์
แนวปฏิบัติเรื่องการใช้สัตว์ในรายการ ในละคร ยังไม่เคยมีขึ้น
นายชวรงค์ ลิมป์ปัทมปาณี นายกสมาคมสภาวิชาชีพกิจการการแพร่ภาพและการกระจายเสียง (ประเทศไทย) กล่าวว่า ในข้อบังคับของสมาคมสภาวิชาชีพฯ ซึ่งมีมาตั้งแต่ พ.ศ. 2554 ไม่ได้กำหนดเรื่องการใช้สัตว์ในการถ่ายรายการโดยตรง มีเพียงระบุว่าไม่ให้ใช้ความรุนแรงหรือมีการทรมาน ซึ่งในการตีความก็ย่อมหมายรวมถึงสัตว์ด้วย อย่างไรก็ตาม จะมีการร่างแนวปฏิบัติในเรื่องดังกล่าวขึ้นมาและนำไปรับฟังความคิดเห็นจากทั้งสมาชิกองค์กรวิชาชีพ รวมถึงผู้ให้บริการช่องรายการและผู้ผลิตเนื้อหาในสื่อ ตลอดจนภาควิชาการ ภาคประชาสังคม และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งหมด
“แนวปฏิบัติเรื่องการใช้สัตว์ในรายการ ในละคร ยังไม่เคยมีขึ้น ดังนั้นถือเป็นสิ่งที่เราต้องทำโดยเร่งด่วน เพราะในตอนนี้มีเคสเกิดขึ้นแล้วและไม่อยากให้เกิดซ้ำ” นายชวรงค์ กล่าว
“การกำกับดูแลกันเองในทางจริยธรรมจะเกิดไม่ได้ถ้าประชาชนและภาคประชาสังคมไม่ตื่นตัว เพราะไม่ใช่เรื่องที่ใช้กฎหมายในการบังคับ ก็ขอบคุณความตื่นตัวในสังคมที่ทำให้เราได้มาคุยกันในวันนี้” นายกสมาคมสภาวิชาชีพกิจการการแพร่ภาพและการกระจายเสียง (ประเทศไทย) กล่าว.
ข้อเสนอแนะและแนวทางการดำเนินงานในอนาคต
จากการสัมมนาครั้งนี้ ผู้เข้าร่วมได้เห็นพ้องกันที่จะร่วมกันผลักดันให้เกิดการจัดทำแนวปฏิบัติสำหรับการใช้สัตว์ในอุตสาหกรรมบันเทิง โดยมีการกำหนดมาตรฐานที่ชัดเจน มีการตรวจสอบและบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด และมีการสร้างความตระหนักให้กับผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย
เป้าหมายสูงสุดของการดำเนินงานครั้งนี้ คือการสร้างสังคมที่ให้ความสำคัญกับสวัสดิภาพของสัตว์ และเพื่อให้วงการบันเทิงไทยเป็นที่ยอมรับในระดับสากลในด้านจริยธรรมและความรับผิดชอบต่อสังคม
เครดิตภาพและข้อมูลจาก : สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.)
Copyright © 2023 by G Good Media Co., LTD. & Nakhon Chiang Rai News. All Rights Reserved.