ญี่ปุ่น,5 พฤศจิกายน 2568 – องค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย (อบจ.เชียงราย) เดินหน้านโยบายการศึกษาที่ “เข้าถึงได้และเลี้ยงชีพได้จริง” ด้วยการลงนามข้อตกลงความร่วมมือทางการศึกษา (EPA) กับ Shizuoka Saiko Academy ณ เมืองชิซูโอกะ ประเทศญี่ปุ่น เพื่อยกระดับการเรียนการสอน การแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม และการพัฒนานวัตกรรมการศึกษา พร้อมเชื่อม “การศึกษา–อาชีพ–รายได้” ให้เป็นเส้นทางเดียวกันตาม นโยบาย 7 เรือธง ของผู้บริหารท้องถิ่น เชียงรายตั้งเป้าเปลี่ยน “โอกาสต่างประเทศ” ให้กลายเป็น “ทางรอดและทางรุ่ง” ของเยาวชนในจังหวัด ผ่านโมเดลร่วมพัฒนาหลักสูตร ฝึกทักษะ และเปิดเครือข่ายฝึกงาน/ศึกษาต่อ
ประเด็นเด่น (1) การเชื่อมเครือข่ายต่างประเทศเป็นเครื่องเร่งให้ “หลักสูตรคุณภาพ” และ “ทักษะใหม่ที่โลกงานต้องการ” เกิดเร็วและใช้งานจริง (2) นโยบาย “อยู่ที่ไหนก็เรียนได้ เรียนที่ไหนก็สำเร็จได้ สำเร็จได้ก็เลี้ยงชีพได้” ของ อบจ.เชียงราย ถูกผลักเป็นความร่วมมือข้ามพรมแดน (3) เมื่อผูกกับกลไกทุน–แลกเปลี่ยน–ฝึกงานสากล (เช่น แนวทางทุนและโครงการแลกเปลี่ยนของญี่ปุ่น) จะทำให้เส้นทางการเรียน–ทำงานของเด็กเชียงราย “สั้นลงและชัดขึ้น” พร้อมลดต้นทุนความเหลื่อมล้ำด้านโอกาสทางการศึกษาในภูมิภาค ซึ่งสอดคล้องกับทิศทางการยกระดับการศึกษาท้องถิ่นของ อบจ.เชียงรายในกรอบ 7 เรือธงที่ประกาศไว้สาธารณะแล้ว
“ลานเชื่อมโอกาส” จากเวียงพิงค์ล้านนา สู่เมืองชา–ภูเขาแห่งชิซูโอกะ
ค่ำลมหนาวต้นฤดูในเชียงราย ปี 2568 คือช่วงเวลาที่ผู้บริหารการศึกษาท้องถิ่นกำลัง “เร่งเครื่อง” เป้าหมายสำคัญ—ทำอย่างไรให้เด็กเชียงราย เรียนได้จริง–สำเร็จได้จริง–และเลี้ยงชีพได้จริง ไม่ใช่เพียงถ้อยคำเชิงนโยบายบนเวทีสัมมนา แต่แปรรูปเป็น “ข้อตกลงความร่วมมือระหว่างประเทศ” ที่จับต้องได้
เช้าวันที่ 5 พฤศจิกายน 2568 ณ เมืองชิซูโอกะ ประเทศญี่ปุ่น นางอทิตาธร วันไชยธนวงศ์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย นำคณะผู้บริหารการศึกษา—นายกฤษฎา ใจหล้า ผู้อำนวยการโรงเรียนองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย และคณะผู้บริหาร—ร่วมลงนาม Educational Partnership Agreement (EPA) กับ Shizuoka Saiko Academy โดยมี Mr. Seiichi Kudo ผู้อำนวยการโรงเรียน เป็นผู้แทนฝ่ายญี่ปุ่น เพื่อย้ำความร่วมมือที่ปูทางมาก่อนหน้า และผลักไปสู่ “ความร่วมมือเชิงปฏิบัติ” ทั้งในห้องเรียนและนอกห้องเรียน
หัวใจของ EPA ครั้งนี้ คือ 3 มิติหลัก
นโยบาย 7 เรือธง จากคำมั่นสู่แผนปฏิบัติในสนามจริง
ตลอดสองปีที่ผ่านมา อบจ.เชียงรายประกาศทิศทาง “7 เรือธง” โดยหนึ่งในหัวข้อสำคัญคือ การยกระดับคุณภาพและการเข้าถึงการศึกษา ประเด็น “อยู่ที่ไหนก็เรียนได้ เรียนที่ไหนก็สำเร็จได้ สำเร็จได้ก็เลี้ยงชีพได้” ถูกยกเป็นสโลแกนเชิงภารกิจให้โรงเรียนในสังกัด และเครือข่ายการศึกษาทั้งจังหวัดขับเคลื่อนร่วมกัน ตั้งแต่การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล ห้องเรียนอาชีพ หลักสูตรเสริมสมรรถนะ ไปจนถึงช่องทางแนะแนวอาชีพ–ศึกษาต่อในระดับนานาชาติ โดย อบจ.เชียงรายได้สื่อสารนโยบายและทิศทางไว้ในช่องทางทางการของหน่วยงานอย่างต่อเนื่อง
EPA กับ Shizuoka Saiko Academy จึงทำหน้าที่เป็น “เครื่องเร่ง” ที่ทำให้เรือธงด้านการศึกษา ไปไกลและไปได้จริง—จากระดับจังหวัดสู่เวทีนานาชาติ—ด้วยความร่วมมือแบบสถาบัน–ต่อ–สถาบัน (school-to-school) ที่มีเป้าหมายร่วม ทักษะ–คุณธรรม–อาชีพ–รายได้ บนฐานคุณภาพมาตรฐานสากล
ทำไม “ญี่ปุ่น–ชิซูโอกะ” จึงตอบโจทย์เชียงราย
ชิซูโอกะ เป็นเมืองที่มีเอกลักษณ์ด้านชุมชนการเกษตร (ชาเขียว–พืชเศรษฐกิจ), อุตสาหกรรมที่ใช้เทคโนโลยี, และวัฒนธรรมชุมชนเข้มแข็ง—หลายมิติสะท้อนกับบริบทของเชียงราย ไม่ว่าจะเป็น เกษตร–อาหาร–ท่องเที่ยว–เศรษฐกิจสร้างสรรค์ การร่วมมือกับสถาบันการศึกษาที่ตั้งอยู่ในพื้นที่แบบนี้ จึงมีประโยชน์ในเชิง “สถานการณ์เรียนรู้จริง” (Learning in Real Context) ที่ต่อยอดได้ทั้งใน
นอกจากนี้ ญี่ปุ่นยังมี “โครงสร้างสนับสนุนการแลกเปลี่ยนระหว่างประเทศ” ทั้งรูปแบบทุนการศึกษา และโปรแกรมแลกเปลี่ยนบุคลากรท้องถิ่นที่เปิดรับชาวต่างชาติ เช่น กรอบทุนรัฐบาลญี่ปุ่น (MEXT) ซึ่งอาศัยเครือข่ายความร่วมมือระหว่างสถาบันเพื่อคัดเลือก/เสนอชื่อผู้รับทุนในระดับมหาวิทยาลัย รวมถึงโปรแกรมด้านการสอนและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมกับท้องถิ่น (JET Programme) ที่สนับสนุนให้เยาวชนทั่วโลกเข้าไปทำงานด้านภาษา–วัฒนธรรมกับองค์กรปกครองท้องถิ่นและโรงเรียนของญี่ปุ่น กลไกเหล่านี้เป็น “องค์ประกอบเชิงระบบ” ที่ อบจ.เชียงรายสามารถใช้ประกอบการออกแบบเส้นทางการเรียน–ฝึกงาน–เลี้ยงชีพในระยะยาวให้กับเด็กเชียงรายได้ เมื่อผูกกับความร่วมมือรายสถาบันอย่าง EPA ที่เพิ่งลงนาม
ข้อสังเกตเชิงนโยบาย การทำข้อตกลงระดับโรงเรียน (EPA) ช่วย “ส่งสัญญาณ” ความพร้อมของพื้นที่ต่อหน่วยงานทุน/เครือข่ายต่างประเทศ—ทำให้การเข้าถึงทุนและโอกาสสากล “มีความเป็นไปได้จริง” มากกว่าการยื่นสมัครในฐานะ “บุคคลรายคน” โดยไม่มีแบ็กเอนด์ของสถาบัน/ท้องถิ่นรองรับ
ภาพใหญ่ของ EPA จากห้องเรียนถึงรายได้ครัวเรือน
1) หลักสูตร–สมรรถนะอาชีพ (Career Readiness)
แผนความร่วมมือที่วางไว้สอดคล้องกับทิศทาง “สมรรถนะอาชีพ” ได้แก่ ภาษา (ญี่ปุ่น/อังกฤษเพื่อการทำงาน), เทคโนโลยีดิจิทัลเบื้องต้น (การสื่อสาร–สื่อดิจิทัล–ข้อมูล), การเป็นผู้ประกอบการรายย่อย (Micro-entrepreneurship) และทักษะข้ามวัฒนธรรม ซึ่งเมื่อเชื่อมกับเครือข่ายญี่ปุ่น จะเกิด ชุดกิจกรรมฝึกจริง เช่น โครงงานร่วม (Joint Project), เวิร์กช็อปครู–นักเรียน, ห้องเรียนออนไลน์ข้ามประเทศ, รวมถึง ฝึกงานระยะสั้น ในสภาพแวดล้อมการทำงานจริง—ทั้งฝั่งเชียงรายและชิซูโอกะ—เพื่อนำกลับมาปรับใช้กับเศรษฐกิจฐานรากในจังหวัด
2) ครูคือตัวเร่ง (Teacher Capacity)
ความร่วมมือเน้น แลกเปลี่ยนครู เพื่อถ่ายทอด “วิธีสอน–วิธีประเมิน–วินัยการเรียนรู้แบบญี่ปุ่น” เช่น การจัดชั้นเรียนเน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางแต่มีวินัยสูง, การเรียนรู้เชิงลงมือทำ (Project/Problem-based), การประเมินจากหลักฐานชิ้นงาน และการดูแลสุขภาวะจิตสังคมในโรงเรียน ซึ่งจะยกระดับคุณภาพ “ทั้งระบบ” มากกว่าการส่งนักเรียนไปต่างประเทศทีละไม่กี่คน
3) วัฒนธรรม–วินัย–Soft Power
พิธี–เทศกาล–กิจกรรมจิตอาสา และ “จิตวิญญาณชุมชน” ของญี่ปุ่น (เช่น ความตรงต่อเวลา ระเบียบ ความรับผิดชอบต่อสาธารณะ) เมื่อหลอมรวมกับ “อัตลักษณ์ล้านนา” (กัลยาณมิตร–ชุมชน–ความสุภาพ) จะกลายเป็นทรัพยากร Soft Power ใหม่ของเด็กเชียงรายในตลาดแรงงานบริการ ท่องเที่ยว สุขภาพ และอุตสาหกรรมสร้างสรรค์
4) เส้นทางการเงินเพื่อการเรียนรู้ (Learning Finance)
เมื่อ EPA ทำงานร่วมกับทุน/โครงการสากล—ทั้งระดับรัฐบาลญี่ปุ่น (เช่น แนวทางทุน MEXT) หรือโปรแกรมภาครัฐญี่ปุ่นที่เปิดรับบุคลากรต่างชาติ (เช่น JET Programme)—อบจ.เชียงรายสามารถออกแบบ “แพ็กเกจเส้นทาง” ที่มีทั้ง ทุนต่อยอด–ทุนเดินทาง–ทุนฝึกงาน ประกบกับกิจกรรมในหลักสูตรของโรงเรียนในสังกัด ทำให้การไปต่างประเทศ “ไม่ใช่เรื่องไกลตัว” สำหรับนักเรียนฐานะปานกลาง–รายได้น้อยที่มีสมรรถนะเพียงพอ
เสียงสะท้อนและฉากทัศน์ผลลัพธ์ จากปีที่ 1 ถึงปีที่ 3
แม้ข้อตกลงเพิ่งลงนาม แต่หากบูรณาการอย่างเป็นระบบ สามารถคาดฉากทัศน์ผลลัพธ์ใน 3 ระยะ ดังนี้
ระยะที่ 1 (0–12 เดือน)
ระยะที่ 2 (12–24 เดือน)
ระยะที่ 3 (24–36 เดือน)
เชื่อมเศรษฐกิจจังหวัด เมื่อ “ห้องเรียน” กลายเป็น “ระบบนิเวศอาชีพ”
เชียงรายเป็นเมืองที่มีรายได้จาก บริการ–ท่องเที่ยว–เกษตรแปรรูป สูงขึ้นต่อเนื่องในช่วงหลัง การมีแรงงานวัยรุ่นที่มี ภาษา–วินัย–มาตรฐานบริการแบบญี่ปุ่น จะช่วยยกระดับคุณภาพบริการปลายทาง (โรงแรม–ร้านอาหาร–ไกด์–อีเวนต์) และเพิ่ม “รายได้ต่อหัว” ให้กับครัวเรือนท้องถิ่นได้จริง ขณะเดียวกัน เครือข่ายญี่ปุ่น จะช่วยเปิดทางให้ผู้ประกอบการ SME เชียงรายเรียนรู้ มาตรฐานคุณภาพ–ความปลอดภัย–ประสิทธิภาพ ที่จำเป็นต่อการขยายตลาดนักท่องเที่ยวคุณภาพสูง EPA ไม่ได้ผลิต “บัณฑิตเพิ่ม” แต่ผลิต “คนทำงานคุณภาพ–มีวินัย–มีวัฒนธรรมการบริการ” ซึ่งคือทุนมนุษย์ที่เศรษฐกิจเชียงรายต้องการ
คำถามสังคม–ข้อท้าทาย–แนวกันความเสี่ยง
แม้ภาพรวมเป็นบวก แต่การทำ EPA ให้เกิดผล ต้องบริหารความเสี่ยง 4 ด้านพร้อมกัน
เสียงจากห้องประชุม สารที่ส่งถึงครู–ผู้ปกครอง–นักเรียน
แม้แถลงข่าวอย่างเป็นทางการไม่ได้เผยแพร่คำกล่าวยาว ๆ ของผู้บริหารในพิธี แต่เนื้อหาการดำเนินการสรุปได้ชัดว่า เป้าหมายร่วม คือ “เชื่อมการเรียนกับการทำงานได้จริง” บนมาตรฐานสากล ผู้ปกครองจึง “เห็นภาพ” เส้นทางของลูกหลานว่า เรียนแล้วไปไหนต่อ ขณะที่ครูได้ เครื่องมือ–เพื่อนร่วมวิชาชีพ ต่างประเทศในการพัฒนาวิธีสอน และนักเรียนได้ พอร์ต–เครือข่าย–ทักษะชีวิต ที่มากกว่าคะแนน
ทำอย่างไรให้ “นโยบาย” ไม่หยุดแค่กระดาษ
จาก “เชียงรายโมเดล” สู่ “ข้อตกลงระดับจังหวัด–ระดับเอเชีย”
การลงนาม EPA ระหว่าง อบจ.เชียงราย–Shizuoka Saiko Academy ไม่ได้เป็นเพียงข่าวดีของโรงเรียนหนึ่งหรือรุ่นนักเรียนหนึ่ง แต่เป็น “ข้อตกลงเชิงโครงสร้าง” ที่ทำให้จังหวัดมีเครื่องมือใหม่ในการสร้างโอกาสการศึกษา–อาชีพให้เยาวชน อย่างเท่าเทียมและยั่งยืน หากขับเคลื่อนต่อเนื่อง จะเกิด “เชียงรายโมเดล” ที่ท้องถิ่นอื่นนำไปปรับใช้ได้—เริ่มจากการประกาศนโยบายให้ชัด (เช่น 7 เรือธง), หา “คู่ต่างประเทศที่ใช่”, ผูกกับเครื่องมือทุน–แลกเปลี่ยน–ฝึกงานของนานาชาติ และวัดผลด้วยตัวชี้วัดที่สะท้อน “รายได้–งาน–คุณภาพชีวิต” ของผู้เรียน
ท้ายที่สุด นี่คือคำตอบที่เป็นรูปธรรมของประโยคที่ว่า “อยู่ที่ไหนก็เรียนได้ เรียนที่ไหนก็สำเร็จได้ และสำเร็จได้ก็เลี้ยงชีพได้”—เมื่อเชียงรายเลือกเดินไปกับโลก และทำให้โลกเดินมาหาเชียงราย
กล่องข้อมูล (Key Facts)
เครดิตภาพและข้อมูลจาก :
Copyright © 2023 by G Good Media Co., LTD. & Nakhon Chiang Rai News. All Rights Reserved.
