มุมมองจากนักวิชาการและผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย

นพ.เอกภพ เพียรพิเศษ ที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการ (กมธ.) วิสามัญพิจารณาศึกษากฎหมายและมาตรการควบคุมกำกับบุหรี่ไฟฟ้าในประเทศไทย ได้แสดงความคิดเห็นผ่านเฟซบุ๊ก โดยระบุว่า แม้ประเทศไทยจะมีกฎหมายแบนบุหรี่ไฟฟ้า แต่ในทางปฏิบัติกลับยังพบว่ามีการใช้และจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าแพร่หลายอย่างมาก

“หากกฎหมายมีผลบังคับใช้จริง เราจะไม่เห็นบุหรี่ไฟฟ้าในท้องตลาด ไม่มีการขาย ไม่มีการนำเข้า ไม่มีการสูบในที่สาธารณะ แต่ในความเป็นจริงกลับตรงกันข้าม” นพ.เอกภพกล่าว

เขาตั้งข้อสังเกตว่า ปัญหานี้อาจไม่ได้เกิดจาก การไม่บังคับใช้กฎหมาย แต่เป็นเพราะ กฎหมายที่ใช้อยู่ในปัจจุบันอาจไม่สามารถบังคับใช้ได้จริง ซึ่งเป็นประเด็นที่คณะกรรมาธิการศึกษามาเป็นเวลากว่าหนึ่งปี และพบว่าจำเป็นต้องมีการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเพื่อให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

นอกจากนี้ นพ.เอกภพ ยังตั้งคำถามเกี่ยวกับแนวทางควบคุมยาสูบของประเทศไทยว่า การเน้นแค่การกวาดล้างบุหรี่ไฟฟ้าเพียงอย่างเดียวอาจไม่ใช่ทางออกที่ดีที่สุด โดยเสนอให้ภาครัฐพิจารณานโยบายที่ครอบคลุมมากขึ้น เช่น

• ลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ในประเทศจากปัจจุบัน 9-10 ล้านคน
• ป้องกันเยาวชนจากการเริ่มต้นสูบบุหรี่ ไม่ว่าจะเป็นบุหรี่มวนหรือบุหรี่ไฟฟ้า
• ดูแลชาวไร่ยาสูบและการส่งออกยาสูบไทย
• เพิ่มการกำกับดูแลตลาดบุหรี่เถื่อนและบุหรี่ไฟฟ้าที่ลักลอบนำเข้า

ข้อท้าทายของการกวาดล้างบุหรี่ไฟฟ้าใน 30 วัน

แม้รัฐบาลจะประกาศดำเนินมาตรการอย่างเข้มข้น และมีการแถลงข่าวจับกุมเกือบทุกวัน แต่ยังมีคำถามว่า หากครบ 30 วันแล้ว บุหรี่ไฟฟ้าจะหมดไปจากประเทศไทยจริงหรือไม่?

นพ.เอกภพ ตั้งข้อสังเกตว่า บุหรี่ไฟฟ้าเป็นสินค้าถูกกฎหมายในหลายประเทศ และมีการส่งออกจากจีนมาไทยหลายพันล้านบาทต่อปี ดังนั้น การดำเนินนโยบายเพียงการกวาดล้างโดยไม่มีแผนรองรับระยะยาว อาจไม่สามารถแก้ปัญหานี้ได้อย่างยั่งยืน

สถิติที่เกี่ยวข้องกับปัญหาบุหรี่ไฟฟ้าในประเทศไทย

• จำนวนคดีเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าที่ดำเนินการจับกุม 1,078 คดี (26 ก.พ. – 12 มี.ค. 2568)
• จำนวนผู้ต้องหาที่ถูกจับกุม 1,104 คน
• ของกลางที่ยึดได้ 900,444 ชิ้น
• มูลค่าของกลางที่ยึด 118.95 ล้านบาท
• จำนวนผู้สูบบุหรี่ในประเทศไทย ประมาณ 9-10 ล้านคน
• มูลค่าการนำเข้าบุหรี่ไฟฟ้าแบบลักลอบเข้าสู่ประเทศไทย หลายพันล้านบาทต่อปี