สัตว์ป่าสวม “GPS”: เทคโนโลยีติดตาม ช่วยพิทักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ (Animal Tracking Goes Hi-Tech: Saving Biodiversity with Tiny GPS)

7 พฤศจิกายน 2567 ในยุคที่ความหลากหลายทางชีวภาพทั่วโลกกำลังลดลงอย่างน่าเป็นห่วง นักวิทยาศาสตร์ด้านสิ่งแวดล้อมต้องเผชิญหน้ากับความท้าทายมหาศาล แม้จะมีข้อมูลปริมาณมหาศาลอยู่ในมือ แต่การทำความเข้าใจภัยคุกคามที่แตกต่างกันไปของแต่ละสายพันธุ์ยังคงเป็นสิ่งสำคัญ ดร. สก็อตต์ ยานโค นักนิเวศวิทยาสัตว์ป่าจากมหาวิทยาลัยมิชิแกน เน้นย้ำถึงความจำเป็นของข้อมูลที่เจาะจงมากขึ้น เพื่อระบุสาเหตุเบื้องหลังการลดลงของประชากรสัตว์ป่า ซึ่งหากปล่อยไว้อาจนำไปสู่ภาวะสูญพันธุ์ได้ ในงานวิจัยล่าสุดที่ร่วมกับ ดร. ไบรอัน วีคส์ นักนิเวศวิทยาสัตว์ป่าวิวัฒนาการ แห่งมหาวิทยาลัยมิชิแกน และทีมวิจัยนานาชาติ ดร. ยานโค ชี้ให้เห็นถึงบทบาทที่เปลี่ยนไปของเทคโนโลยีติดตามสัตว์ป่า ซึ่งกำลังปฏิวัติวงการอนุรักษ์

ความหลากหลายทางชีวภาพ: หัวใจสำคัญของระบบนิเวศ

ความหลากหลายทางชีวภาพเปรียบเสมือนรากฐานที่สำคัญของระบบนิเวศที่สมบูรณ์ เป็นเสมือนใยแห่งชีวิตที่เชื่อมโยงพืช สัตว์ และจุลชีพเข้าด้วยกัน ความหลากหลายนี้ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตมนุษย์อย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นแหล่งที่มาของอาหาร น้ำ อากาศที่สะอาด ไปจนถึงการพักผ่อนหย่อนใจ ดร. ยานโค ชี้ให้เห็นว่าความหลากหลายทางชีวภาพไม่ได้จำกัดอยู่แค่ป่าฝนเขตร้อนอันห่างไกล แม้แต่สวนหลังบ้านของเราก็มีความหลากหลายทางชีวภาพที่สำคัญเช่นกัน การทำความเข้าใจรูปแบบความหลากหลายทางชีวภาพเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนากฎหมายที่มีประสิทธิภาพ คุ้มครองระบบนิเวศ และป้องกันการแพร่ระบาดของโรคระบาด รวมถึงความล้มเหลวทางการเกษตรกรรม ซึ่งส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ที่ดีของมนุษย์ในที่สุด งานวิจัยของ ดร. ยานโค มุ่งเน้นไปที่การใช้ข้อมูลจากเทคโนโลยีติดตามสัตว์ป่าเพื่อคาดการณ์และป้องกันปัญหาเหล่านี้

จากการติดตามแบบดั้งเดิม สู่ยุคของ “GPS จิ๋ว”

การติดตามสัตว์ป่าถือเป็นวิธีการสำคัญที่ใช้ในงานวิจัยด้านนิเวศวิทยามาช้านาน ในอดีต นักวิจัยมักใช้เครื่องหมายง่ายๆ เช่น ป้ายแหวนขาโลหะสำหรับนก หรือปลอกคอสัญญาณวิทยุสำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อย่างไรก็ตาม วิธีการเหล่านี้มีข้อจำกัด เนื่องจากนักวิจัยจำเป็นต้องติดตามจับสัตว์ซ้ำๆ เพื่อบันทึกข้อมูล ซึ่งเป็นการรบกวนสัตว์ และใช้เวลานาน ส่งผลให้ได้ข้อมูลที่ละเอียดและต่อเนื่องน้อย

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เทคโนโลยีติดตามอิเล็กทรอนิกส์ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญ อุปกรณ์ติดตามเหล่านี้คล้ายคลึงกับเทคโนโลยี GPS ในสมาร์ทโฟน แต่มีขนาดเล็กกระทัดรัด ช่วยให้นักวิจัยติดตามตำแหน่งและพฤติกรรมของสัตว์ป่าได้ในพื้นที่กว้างไกลขึ้น เป็นเวลานานขึ้น ข้อมูลที่ได้จากอุปกรณ์เหล่านี้เผยให้เห็นรายละเอียดที่ไม่เคยรู้มาก่อนเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ พฤติกรรม และปฏิสัมพันธ์ของสัตว์ป่ากับสภาพแวดล้อม